Sinasi Kara
Türkiyenin 5 önemli ekonomik sorunu var. Bunlar; para ikamesi, cari açık, bütçe açığı, işsizlik ve enflasyon dur. Çözlemeyecek sorunlar değildir. Zira, Türk ekonomisinin potansiyeli yüksek. Her bir soruna bir başlık atarak, 5 ayrı makale ile çözüm yollarını aşağıya çıkarıyorum. Güncel olduğu için önceliği Para İkamesine veriyorum.PARA İKAMESİ YA DA DOLARİZASYON
Bankadaki tasarruflar para olarak anlam taşır. Dolarizasyon, yabancı paranın tasarruf olarak tutulması ile başlar. Kritik ölçü, bankalardaki mevduatın yüzde 30 udur. BDDK raporlarına göre, ülkemizdeki tasarrufların yüzde 62 si döviz olarak tutuluyor. Türkiye ağır bir dolarizasyon ya da para ikamesi sorunu yaşıyor.
Dolar tutmanın maliyeti vardır. Doları bedava elde etmek olası değildir. Karşılığında mal ve hizmet ihraç etmek gerekir. Cari açık var ise, dolar borç olarak alınmıştır. Borç karşılığında ülke faiz ödemektedir. Vatandaşın cebinde, yastık altında, iş adamının kasasında, bankada, merkez bankasında, devletin hazinesinde mevcut her birim dolar için Türkiye dışarıya faiz ödüyor.
Bu gerçeği kabul edip, bir an önce dolarizasyon sorununu çözmemiz gerekiyor.
Soru şudur. Ülkede yerleşik yaşayan insanlar neden dolar tutuyor ?
-Vatandaş, tasarruf ettiği paranın değerini korumak ister. Enflasyona yakalanmış bir ekonomide vatandaş, parasını altın ya da döviz olarak tutar. Altın alım-satımı arasındaki fark yüksektir. Bu yüzden, vatandaş, doları tercih ediyor. Tasarruf ettiği TL ile dolar satın alıyor. Satın aldığı doları, yastık altına atar ise, kur artışı önlenemez. Bankalardaki dolar mevduat hesabına yatırır ise, kurlara etkisi olmaz. Zira, dolar hesabına yatan para, döviz arz ve talebini dengeler. Sorun yastık altıdır.
Para ve Maliye politikası birlikte uygulandığı taktirde, dolarizasyon sorunu çözülür. Bu konuda birden çok makale yazdım. Vatandaşa, Türk Lirası tasarrufunu, enflasyon karşısında koruyucu politikalar uygulamak, dolarizasyon sorununu çözer.
Hükümet, kur artışını önlemek amacıyla, kur garantili mevduat sistemi uygulamaya başladı. Bu uygulamanın ekonomideki yeri dolarizasyon sorununu çözmektir. Şimdilik, kur artışını önlemek amacıyla kullanılması, ilk adımın atıldığını gösteriyor. Dolarizasyonu önlemek için ikinci bir adımın daha atılması gerekiyor. Bunun için, Politika Faizi=Libor Faiz oranı eşitliği yeterlidir.
Şu anda, negatif politika faizi uygulanıyor. Negatif repo faizi karşısında, bankaların para talebi durmaz. Negatif faizi yaşatabilmek için, merkez bankası sürekli para basmak zorundadır. Para basmak enflasyon yaratıyor. Enflasyon, dolara talep yaratıyor. Kur garantili mevduat sistemi ile negatif politika faizi adeta çarpışıyor. İkisini aynı yönde hareket ettirmek, Hükümetin elinde. Yapılacak iş çok basit.
Kur garantili mevduat sistemi ile birlikte politika faizini negatiflikten kurtarmak ve Libor faiz haddine eşitlemek yeterlidir.
Neden Libor sorusuna cevap şudur. Libor, Londra para piyasasında bankaların birbirlerinden aldıkları paralar için ödenen faizdir. Ve uluslar arası reel faiz anlamına geliyor. Sermaye piyasasında, serbesti tercih edildiği zaman, Libor faizi, sermaye akımlarını tayin ediyor.
Şinasi Kara
YORUMLAR