KUR NEDEN ARTMIYOR

15 aydan beri dolar artmıyor. Aynı dönemde ise enflasyon yüzde yüzü  geçti.  Ekonomik açıdan, bu durumda bir terslik olmalı. Zira, enflasyon iç fiyatlara maliyet olarak yansır.  Fiyatlar artıyor kur artmıyor. 

Cebinizde paranız var ise, bankaya gidin, dolar satın alıyorsunuz. Döviz bürosuna gidin, dolar buluyorsunuz. Bazı bankalar, döviz üzerinden hesap açmak dahi istemiyor. Döviz hesabı olanlara ''al paranı git''  diyen banka var. Bankalar döviz sıkıntısı çekmiyor. 

Ülke, tarihinin en büyük cari açığını verdi. Cari açık, döviz talebinde artış yaratır. Döviz bolluğuna bakıldığında, cari açığın kurlar üzerine baskı yaratmadığı görülüyor. 

Ekonomik açıdan böyle bir sonucun oluşabilmesi için, ödemeler dengesine bakmak lazım. Ödemeler dengesi, görünmeyen kalemleden  döviz girişi olduğu anlaşılıyor.

Döviz girişinin nedenlerini araştırdığımız zaman, aşağıdaki gerçek karşımıza çıkıyor.

1. Savaştan kaçan Rus zenginler, Türkiyeye geldiler. Sayıları milyonları buluyor.  Getirdikleri parları harcıyorlar.  Ruslara Batı yasak koydu.  Getirdikleri paralar, Swift sistemine giremiyor. Ekonomi organını yarattı. Rusyadan döviz, banka sisteminin dışından geliyor. Hesaplarda gözükmüyor.

2. İstanbul merkantilizmi devreye girdi. Ukrayna Savaşı nedeniyle, Batı Rusyaya ambargo uyguluyor. Ekonomi ise kendi düzenini ve organlarını yarattı. İstanbul merkantilizmi sayesinde, Rusya her türlü ticari emtiayı, İstanbul tacirlerinden satın alıyor. Parası, swift sisteminin dışından geliyor. Türkiye'nin yaptığı ithalattaki artış, aslında, Rusyaya  ihracat amacıyla oluştu.  Rusyaya ihraç edilenler, hesaba katılmadığı için dış ticaret dengesinden artış yüksek görünüyor.

3. Rusyaya uygulanan parasal ambargo nedeniyle, Rus Merkez Bankasında milyarlarca dolar nakit para birikmişti. Rusya için, eldeki dolarların değeri, kağıttan ibaret. Bu nedenle Rusya, elindeki dolarları kullanmak üzere Türkiyede yatırım yapıyor. Nükleer Santralin bitirilmesi için 15 milyar dolar civarında nakit gönderdiği söyleniyor. Bu paralar, swift sisteminin dışında kaldığı için, hesaplarda görünmüyor.

4. Türkiye, Rus gazını pazarlıyor. Bu pazarlamadan elde ettiği artı değerler ile gaz satın alıyor. Rusya ile hesap üzerinde ayarlama yapıldı. Türkiyenin 20 milyar dolar  gaz borcu, gelecek yılda mahsup edilmek üzere aktarıldı. Böylece Türkiye'nin 2023 yılından gelen fiili cari açığı, finanse edilmiş oldu. Kuraldır. Cari açık finanse edildiği zaman, kurlara artış olarak yansımıyor.

5. Türkiye, askeri bakımdan güçlü bir ülke. Bu gücünü, mali sahada kullanıyor. Bariz örnek Katar'dır.  Katar, Türkiye'nin ekonomik uzantısına dönüştü. Katar paralarını Türkiyede tutuyor.

6. İsviçre tarihi bir hata yaptı. Tarihinde ilk defa, Yabancı ülke paralarına el koydu.  Rusya ile başlayan bu yanlışlık, tüm petrol zengini ülkelerde korku yarattı. Bunların başında Körfez Ülkeleri var.  Sıranın kendine geleceğini düşünen petrol zenginleri, paralarını Türkiyeye taşıyor. Bundan en çok  City of London bankerleri rahatsız oldu. Türkiyeye parasını aktaran Rus iş adamaları OLİGARK olarak tanımlanıyor.

Türkiye, 6. sırada açıkladığım  fırsatı iyi değerlendirebilir. Dünyanın yeni İsviçresi olabilir. Finans Merkezimizin alt yapısı tamamlandı. Sermayeye GÜVENLİK LİMANI sağlayacak hukuki düzeni, bir an önce  kurmamız gerekiyor.

Şinasi Kara