Tarihin her döneminde, İstanbul önemli bir ticaret merkezi idi. İstanbulun coğrafi konumu, ona bu özelliği kazandırıyor. İstanbuldaki siyasi ve ekonomik güç, Balkanlara, Kafkaslara, Orta Doğuya egemen oluyor. İstanbulun İmparatorluklar merkezi olmasının nedeni tesadüf değil.
Dünyada siyasi egemenliğin yerini ekonomik egemenelik aldı. Akıllı ekonomik güçler İstanbulu merkez yapıyor. Nitekim, savaş nedeniyle Rusyadan dışlanan şirketler, merkezlerini İstanbula taşıdılar. Belli ki, Rusyadaki işlerini İstanbul üzerinden yürütecekler.
Tarihe baktığımız zaman, ekonomik güç nereye yerleşir ise orası, siyasi bakımdan da güç kazanıyor. Ekonomik gücün tarihi akımı şöyledir.
Roma Doğu-Batı diye ayrıldıktan sonra, Batıdaki sermaye ve ekonomik güç Bizansa yani İstanbula aktı. Sebebi, Batı Roma devletinin getirdiği servet vergileri ve sermaye güvenlik sorunuydu. Akımı, generaller dönemi hızlandırdı. Batı Roma 476 yılında yıkıldı, Doğu Roma yaşadı.
1204 yılında 4. Haçlıların Bizansı yağmalaması ve Latin Devletini kurmaları, İstanbulu perişan etmiştir. 1453 yılında, Fatih Sultan Mehmet Bizansa egemen olduğu zaman, geride taş-toprak ve viran bir şehir mevcuttu. Osmanlı toprak imparatorluğu idi. Yıkılana kadar da öyle kaldı. Osmanlı Para işlerinden anlamadığı için paranın merkezi Venedike geçmiştir.
1570 yılında Osmanlının Kıbrısı Venedikten aldıktan sonra, Venedik egemenleri paralarını Londraya taşıdılar. İngiltere paranın merkezine dönüştü. Dünya imparatorluğu kurdu.
İngilizler kerametin kendilerinden geldiğini zannettiler. Parayı tutamadılar. İkinci Dünya savaşından sonra sermaye ve para gücü Amerikayı tercih etti. Amerikan dolar sayesinde dünya imparatorluğuna dönüştü.
Her imparatorluk gibi, Amerikan imparatorluğu yıkılma sürecine girdi. Yıkılan imparatorluklarda önce para kaçıyor. Para gücü yeni mekanlar arıyor. İstanbul dünya ticaret merkezine dönüşüyor.
Ekonomik akıl ile hareket edildiği taktirde, İstanbul dünyanın ekonomik merkezlerinden birisi olabilir. Zira, ekonomik güçler tek merkezli olmanın riskini dağıtmak istiyor.
Şinasi Kara
YORUMLAR