EKONOMİDE RASYONAL BEKLENTİLER

SON ŞANS

Dün, Merkez Bankası faiz kararını ilan etti. Politika faizini  yüzde 14 olarak sabit tuttu. Böylece ekonomi son şansını da kaybetti. Zira, hazine bono faizi yüzde 25 seviyesine çıktı. Aradaki fark yüzde 11'e ulaştı. 

Bir ülke düşünün. Devletin merkez bankası, bankalara yüzde 14 ile kredi veriyor. Piyasadan yüzde 25 ile borçlanıyor.  Bakkal dükkanı işleten bir şahıs dahi, yüzde 14 ile borç verip, yüzde 25 ile borçlanmaz. Borçlanırsa, bakkal dükkanının batması kaçınılmazdır. Devlet batmaz. Zira, aradaki farkı enflasyon olarak halkına yansıtır.

Ekonomide RASYONAL BEKLENTİLER diye bir teori vardır. Bu teoriye göre, beklentiler neler olabilir?

1. Enflasyon hızı yükselecektir. Yükselmenin gerisindeki en etkili neden, Kur Korumalı Mevduat Hesaplarıdır. Zira, mevduata devlet kur garantisi veriyor. Farkı Hazine ödeyecek.  Hazine demek, bizim vergiler demetir. Açık veren bütçeye Hazine para bulmakta zorlanıyor. Hazine zorlandıkça, enflasyon yoluyla vatandaş vergileniyor.

2. Ekonomik aktörler Türk Lirasından  uzaklaşacaklardır. Dolarizasyon hız kazanacaktır. Her ne kadar kur korumalı mevduat fren etkisi yapsa dahi, dolarizasyon önlenemez. Bu sonucu, döviz mevduat hesaplarındaki yükselme olarak  göreceğiz.  Zira, Türk Ekonomisi her yıl 90 milyar dolar civarında tasarruf yapıyor. Bu büyüklükte tasarrufun tamamı, kur korumalı mevduata, dönüşmez. 

3. Ekonomik büyüme oranı düşecektir. Nedeni, yatırımcıların TL ile hesap yapamıyor olmalarından kaynaklanıyor. Yüksek oranlı enflasyon dönemlerinde, ulusal para ile  üretimin maliyeti hesaplanamıyor. Fiyat verilemiyor.  Verilen fiyatlar ile satılan mallar, yerine konulamıyor. Durgunluk başlıyor.

4. Merkez bankasının yaratacağı likidite, dövize dönecek ve kur artışı devam edecektir.  Kur artışı iç piyasaya enflasyon olarak yansıyacaktır. Başka türlü  satınalma gücü parite dengesi kurulamıyor. Maliyet enflasyonu devreye giriyor. Kur korumalı mevduattan gelen parasal enflasyon ile maliyet enflasyonu birleşince karşımıza hiper enflasyon çıkıyor.

5. Kurlardaki artış, cari açığın azalmasına olanak tanımayacaktır. Nedeni,  ülkemizin ''ithal malları talep elastikiyeti ile ihraç mallarına olan talep elastikiyetleri toplamının birden küçük'' olmasından kaynaklanıyor.

Türkiye,  politika faizini yüzde 14 de tutmakla son şansını da kaybetti. İşimiz zor görünüyor.

Şinasi Kara