Ekonomi dört teker üzerinde yürür. Bunlar; toprak rantı, ücret, faiz ve kar dır.
1. Toprak rant getirmiyor ise, tarla ekilmez.
2. İşçiye, kendini yeniden üretecek seviyede ücret verilmez ise, işçi çalışmaz.
3. LİBOR faizinin üzerinde faiz geliri elde edemeyen sermaye libora gider.
4. Kar edemeyen müteşebbis yatırım yapmaz.
Siyasi otoriteler, yukarıda açıkladığım düzeni bozdukları zaman karşımıza ekonomik kriz çıkar. Kuralların doğruluğuna tarih şahit olmuştur.
-Osmanlı imparatorluğu döneminde, mültezim sistemi yüzünden KÖYLÜ KAÇKUNU olayı yaşanmıştır. Mültezimler, daha ürün alınmadan aşar vergisi saldılar. Elde edilen ürün vergileri karşılamadı, köylü toprağı bırakıp gitti. Toprakta üretim yapılmadı. Osmanlı askerini besleyecek buğdayı bulamadı. Baltacı-Katerina olayının gerisinde bu gerçek vardı. Baltacı, buğday karşılığında, Katerina ile anlaşmak zorunda kalmıştı.
Günümüzde, toprak rantı sıfırlanıyor. Nedeni artan işçi ücretlerinden kaynaklanıyor. Topraktan rant elde edilemiyor. Bu yüzden, tarlalar boş kalıyor. Siyasi otoritenin bu soruna çare bulmsı gerekiyor.
-Faiz konusunda yapılanları ve sonuçlarını, Türkiye yaşayarak öğrendi. Düşük faiz uygulaması, dengeleri bozmakla kalmadı, hiper enflasyona da neden oldu. Türkiye sorunu, yüksek faiz ile çözmeye çalışıyor.
-Verime bağlı kar düzenini kuramayan toplumlar, üretimde ve bölüşümde sorun yaşar. Elde edilmesi olanak dahilindeki üretime ulaşılamaz. Gelir bölüşümünde adaletsizlik artar.
Verime bağlı karlılık ise rekabet piyasasında gerçekleşiyor. Tekelin egemen olduğu yerde, tekel karı oluşur. Yüksek kar arayışındaki müteşebbisin tekele yönelme eğilimi vardır.
Ülkemizde, her konuda tekel egemenliği var. Örneğin, fındığı tekelci tacirler satın alıyor. Diğer tarım ürünlerinde de benzer yapılanmalar var. Bankacılık sektöründe kredi tekeli yaşanıyor. Her holdingin kendi bankası var. Sanayide benzer yapılanma yaşanıyor. Sırtını devlete yaslayan müteşebbis tekel karı elde ediyor.
Tekel üzerinden kar düzeni islah edilmez ise, ekonomi daha az üretecek ve eksik istihdam düzeyi yükselecektir. Gelir bölüşümündeki adaletsizlik artacaktır. Bu sorunu çözmenin yolu verime bağlı kar düzenini kurmaktan geçiyor.
Şinasi Kara
YORUMLAR