KARDEŞ KARDEŞE BORÇ VERMEZ

Mustafa Kemal Paşa, 3 Mayıs 1920 günü Doğu Cephesi Komutanı Kazım Karabekir Paşa'ya yazdığı bir mektupta; "Devlette hiç para kalmadı. Şu anda içeride para temin edebileceğimiz bir kaynak da yoktur. Başka kaynaklardan para temin edinceye kadar Azerbaycan Hükumetinden borç para alınmasını temin etmenizi rica ederim" diyordu.
 
Kazım Karabekir Paşa, isteği Azerbaycan Hükumetine iletmişti. Bu istek, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Ankara Hükümeti arasındaki ilk resmi temas olmuştu. Azerbaycan'dan Türkiye'ye uzanan kardeş eli 1921 yılı içinde Nerimanov'un şahsi emri ile Azerbaycan Dışişleri Bakanı Mirza Davut Hüseyinov, kazanılan Birinci-İkinci İnönü Savaşları münasebetiyle çektiği telgrafta; "Kazanılan bu büyük zaferlerden dolayı Türk halkını Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adına kutluyoruz." diyordu.
 
Bu büyük zaferlerin şerefine Azerbaycan halkının yardım için 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern kerosin gönderdiğini bildiriyordu. Aynı yılın Mayıs ayında Azerbaycan devleti, TBMM Hükumetine 62 sistern petrol göndermişti. Bundan sonra savaş bitinceye kadar aynı değerde petrol ve üç vagon dolusu kerosin göndermeyi taahhüt etmiştir. Bu taahhüdün dışında 1922 yılında Batum yolu ile Azerbaycan dokuz bin tondan fazla kerosin ve 350 ton benzin göndermiştir.
 
Mustafa Kemal Paşa 1921 yılında Nerimanov'a bir mektup yazarak borç para talep etmişti. Bu mektubu 17 Mart 1921 günü büyükelçi Nerimanov'a ulaştırdı. Nerimanov, derhal 500 kg altın gönderdi. Bunun 200 kg. devlet bütçesine, kalanı ise mühimmat ve silah için kullanıldı. Daha sonra Nerimanov Rusya'dan aldığı 10 milyon altın rubleyi Ankara'ya gönderdi.
 
Bu yardımlarla savaş içindeki Devletin durumunda belirgin bir düzelme meydana gelmişti. 23 Mart 1921'de Azerbaycan hükümeti talep etmediği halde; Türkiye'ye Azerbaycan halkının hediyesi olarak 30 sistern petrol, 2 sistern benzin, 8 sistern yağ daha göndermişti. Zor zamanda yapılan bu yardımlar, Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasının yolunu açmıştır. Asla unutulacak destekler değildir.
 
Nerimanov, Mustafa Kemal Paşa'nın yazdığı mektuba yazdığı cevabi mektubunda; her gün kazanılan başarılarla Türk halkının emperyalizmden kurtulma günlerinin yaklaştığını, bu yüzden kahraman Türk Halkını kutladığını yazıyor ve sonra ilave ediyordu; "Paşam, bizim Türk milletinde kardeş kardeşe borç vermez. Kardeş, her zaman kardeşinin elinden tutar. Biz kardeşiz, her zaman elinizden tutacağız ve tutmaya devam edeceğiz." Diye cevap vermiştir.
 
Türkiye tarihte bu tür destekleri Libya Devlet başkanı Muammer Kaddafi, Pakistan Devleti ve Hintli Müslümanlardan görmüştür. Libya’nın desteği karşısında vefalı olduğumuz söylenemez. Ancak şu anda Azerbaycan Devletine gereken destek verilmektedir. Bu destek 30 yıldır işgal altında bulunan Karabağ kurtarılıncaya kadar devam etmelidir. İster kan kardeşliği, isterse din kardeşliği olsun bu zor günlerde belli olur.
 
Ermenistan, Kafkaslarda tehlikeli bir oyunun piyonu durumundadır. Herkes Rusya’nın destek olduğunu düşünürken, ABD’nin destek olduğunu iddia eden görüşlerde ileri sürülmektedir. Türkiye adeta bir ateş çemberinin içindedir. Sürekli cephe açılarak, Türkiye’nin potansiyeli test edilmektedir. Bu zor günlerde birlik ve beraberlik içinde olmak zorunludur. Milli meseleler iç siyasete malzeme yapılmayacak kadar önemlidir.