DEVLET NASIL ÇÖKERTİLİR VE BİTER

500 sene önce yazılmış ve şuan Topkapı Sarayı'nda sergilenmekte olan “Devlet Nasıl Çökertilir ve Biter “ başlıklı mektup...
Devlet nasıl çöker, biter?
Yavuz Sultan Selim’in kafasına takılan bir soru vardı.
Bir devlet ne zaman çöker ve sonunda ne olur?
Bunun cevabını almak için dönemin ünlü Türk alimi Yahya Efendi’ye sadrazamı gönderir.

Sadrazam gider, sorar ve döner.
Yavuz "ne dedi?" diye sorar.
Cevap “ neme lazım dendiği zaman.”
Yavuz, “başka bir şey söylemedi mi?”
“Hayır efendim. Bir tek cümle söyledi.”

Bunu uzun bir süre düşünen Yavuz, alime mektup yazar, bunun açıklanmasını ister.

Yahya Efendi de karşı bir mektup yazıp Yavuz’a gönderir.
Mektup şudur:

“Bir devlette zulüm yayılırsa, haksızlık sıradan bir hale gelirse, işitenler de neme lazım deyip uzaklaşırsa, sonra koyunları kurtlar değil de çobanlar yerse… Bilenler bunu söylemeyip susarsa ve gizlerse…
Fakirlerin, muhtaçların, yoksulların, kimsesizlerin feryadı göklere çıkar, bunu da taşlardan başkası işitmezse… İşte o zaman devletin sonu görünür.
Böyle durumlardan sonra devletin hazinesi boşalır. Halkın güven ve saygısı sarsılır. Asayişe itaat ise kaybolur.
 
Halkın umutları yok olur, böylece devletin yıkılması mukadder hale, kaçınılmaz hale gelir.”
 
Tarihi tecrübeler ve bunları kayıt altına alan belgeler ders alınması gereken kıymetli evraklardır.
İbret alınmazsa tarihin tekerrür etmesi önlenemez.
Devleti yönetenler zaman içinde güç zehirlenmesine yakalanırlarsa çevrelerinde olup bitenleri göremezler.
Onlara gerçeği hatırlatan mekanizmalar bulunmalıdır.