EKSİ REZERV NE DEMEK ?

İbrahim M. Turhan

Merkez Bankası’nın döviz pozisyonu gerçekte ne kadar?
Eksi rezerv olur mu?
…
23 Aralık verisiyle, herkesin anlayabileceği şekilde.

NOT: Rakamları ‘milyar dolar’ olarak okuyun lütfen.
Ticaret yapan işyeri sahibi akşam dükkanı kapatmadan önce dalgın dalgın kasaya bakıyordu.
Yanında çalışan delikanlı sordu:
– Usta, hayırdır ? Çok dertli görünüyorsun, bir sorun mu var?

İşyeri sahibi cevap verdi:
– Kasanın durumu iyi değil evladım.
Delikanlı kasaya baktı ve dedi ki:
– İyi de usta, bak kasada 121 lira 80 kuruş para var. Çok şükür, iyi durumdayız.

İşyeri sahibi;
– Doğru. Sen bakınca kasada nakit var görünüyor ama bu paranın içinde benim piyasadan aldığım borçlar da var. Borcumuz 124 lira 20 kuruş.
– Aaa, bak o zaman haklısın usta. Bizim kasa aslında 2 lira 40 kuruş açık vermiş. Ne yapalım, olsun. Nasıl olsa ticaret devam ediyor. Para, mal dönüyor. Çıkarırız evelallah. Sen dert etme.

– Nasıl dert etmeyeyim? Hatırlasana, komşu dükkanlar bize emanet para bırakmıştı. O da var
– Biz elimizde kalan ve satılmayan malları (TL) teminat olarak verdik de bize geçici olarak ve emaneten para verdiler. İstediklerinde paralarını verip malları geri almamız gerekiyor.

– Bu takas (swap) işlemiyle aldığımız emanet para ne kadar usta ?

– 63 lira 60 kuruş evladım.
Delikanlı heyecanlanır.
– Ne diyorsun sen usta ? Borçlar ve takas emanetleri düştükten sonra kasamız 66 lira açık mı veriyor ?

– Bu açığın 21 lirası hatır çeki sayılır. Aramızda hısımlık var. Onlar geri istemez ama geri kalanı piyasaya. Gerçi piyasa da hemen boğazımıza sarılmaz.
– İyi ama usta alacaklıların kendileri paraya ihtiyaç duyarsa ya da senin böyle her gün para harcamandan endişeye kapılıp alacaklarının bir kısmını kapamamızı isterlerse ne yapacağız ? Hem bu “hatır çeki” verenlere karşı boynumuz eğik olmaz mı ?
Keşke yapmasaydın be usta, keşke❗️
Yukarıdaki metinde;
Kasadaki para: Merkez Bankası döviz varlıkları

Piyasaya borçlar: Döviz yükümlülükleri (bankaların Merkez Bankası’ndan alacakları)

Takas emaneti: Merkez Bankası’nın swap işlemleri

Hatır çeki: Diğer ülke merkez bankalarıyla devletler arası yapılan swaplar
“Hiç eksi 60 milyar rezerv mi olurmuş” diyenler için yazdım.
Bir de swaplar sonrası net rezerv eksiyken gece yarısı arka kapıdan rezerv yakma işine yeniden başlayan yöneticilere seslenelim.
-60 milyar dolar rezerv ile bant sistemi uygulamaya kalkmak çok akıllıca olmaz.