KURBAN BAYRAMI-KURBAN İBADETİ İLE BİLİNMESİ GEREKENLER
Kurban Allah'a teşekkür etmek, şükretmek ve varlığına inanışı göstermek amacıyla yapılan bir ibadettir. Kurban Bayramı ise bu ibadetin her yıl belirli günlerde gerçekleştirilmesidir. Kurban Bayramında ibadet etmek isteyenler, emredilen koşulları taşıyan hayvanları Allah için keserek, Allah'a feda ederler.
Kurban Bayramı temelde dini bir bayramdır. “Hz. İbrahim (A.S) oğlunu kurban edecekken, onun teslimiyetinin mükafatı olarak kurban indirilmişti ve oğlu yerine bu hayvanın kurban edilmesi kendisine emredilmişti.” Ya çocuk aklı bu bilgiden hiçbir şey anlamayacak ya da çocuğun kurban edilme sahnesine odaklanacaktır.
Kurban kesme zamanı ne zaman başlarlar ne zaman biter?
Kurban kesim vakti, bayram namazı kılınan yerlerde bayram namazı kılındıktan sonra; bayram namazı kılınmayan yerlerde ise fecirden (sabah namazı vakti girdikten) sonra başlar. Hanefîler'e göre bayramın 3. günü akşamına kadar devam eder (Merğinânî, el-Hidâye, 7/154). Bu süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak kurbanların gündüz kesilmesi daha uygundur. Şâfiîlere göre ise bayramın 4. günü gün batana kadar kurban kesilebilir (Şirbînî, Muğni’l-muhtâc, 4/383; İbn Rüşd, Bidâyetü'l-müctehid, 1/436).
Kurban keserken Allahın ismi anılmasın’ın besmele çekilmesinin hükmü nedir?
Kesim sırasında hangi dualari okunmalıdır?
İster kurban niyetiyle olsun ister başka bir amaçla olsun hayvan kesilirken besmele çekilmesi gerekir. Hayvanın kesimi esnasında besmele kasten terk edilirse, o hayvanın eti Hanefîler'e göre yenmez. Ancak kasıtsız ve unutularak besmele çekilmezse, bu hayvanın eti yenir (Kâsânî, Bedâî)
Şâfiîlere göre besmele çekilmese de kesilen hayvanın eti yenir.(Mâverdî, el-Hâvî, 15/95).
Kurban kesilirken üç defa “Bismillahi Allahü ekber” denilir ve şu âyetler okunabilir:
“De ki: Şüphesiz benim namazım, ibadetim/kurbanım, hayatım ve ölümüm hepsi âlemlerin Rabbi Allah içindir. O’nun ortağı yoktur. Bana sadece bu emredildi ve ben Müslümanların ilkiyim.” (el-En'âm, 6/162-)
“Ben, hakka yönelen birisi olarak yüzümü, gökleri ve yeri yaratana döndürdüm. Ben, Allah’a ortak koşanlardan değilim.” (el-En'âm, 6/79).
Kurban kestikten sonra şükür namazı kılmak gerekir mi?
Esas olarak kurban namazı diye bir namaz yoktur. Bu namazın dinî bir gereklilik olduğu inancı veya kanaati yanlıştır. Ancak kişi nâfile namaz kılınması mekruh olmayan bir vakitte, sebepli veya sebepsiz dilediği kadar nâfile namaz kılabilir. Kurban kesen kişi de böyle bir ibadeti yapma imkânına kavuştuğu için Allah’ın verdiği nimete şükür olarak iki rek'at nâfile namaz kılabilir.
Yolcu birinin kurban kesmesi gerekir mi?
Yolcu (seferî), kurban kesmekle mükellef değildir (el-Fetâva’l-Hindiyye, V, 576). Ancak kesmesi hâlinde sevabını kazanır. Kişi, kurbanını ikamet ettiği yerde kesebileceği gibi, bayram dolayısıyla veya başka bir sebeple gitmiş olduğu yerde de kesebilir. Seferî olması, kurban kesmesine ve kestiği kurbanın makbul olmasına engel değildir.
Seferî iken kurban kesenler; bayram günleri içinde memleketlerine dönerlerse, yeniden kurban kesmeleri gerekmez. Kurban bayramının başında mukim iken kurban kesmeden bayram günlerinde sefere çıkana da vacip olmaz. Sefer hâlinde iken kurban kesmeyip de bayram günlerinde memleketlerine dönenlerin kurban kesmeleri gerekir (Kâsânî, Bedâi‘, V, 63).
Başta Şâfiî mezhebi olmak üzere kurbanın sünnet olduğu görüşünde olanlara göre, seferîlik durumunda da aynı hüküm geçerlidir (Nevevî, el-Mecmû‘, VIII, 383).
Ölmüş biri için kurban kesmesinin yeri nedir?
Son zamanlarda halkımız arasında yaygınlaşma eğilimi gösteren ve “ölü kurbanı” veya “kabir kurbanı” diye isimlendirilen bir kurban çeşidi dinen yoktur.Ancak ölmüş birisi adına veya sevabı ölüye bağışlanmak üzere kurban kesilebilir.
Kurbanlık hayvanî kilo yani tartıyla satın alınabilir mi caiz midir?
Kurbanlık hayvan, kilo birim fiyatı belirlenmek suretiyle canlı olarak tartıyla alınıp-satılabilir. Ayrıca, toplumda herhangi bir aldatma, kargaşa ve ihtilafa yol açmayan yaygın bir uygulama varsa, kurban edilmek üzere satın alma alınmak istenen hayvanın karkas halindeki kilo birim fiyatı önceden belirlenmek şartıyla, kesildikten sonra tartılarak parasının ödenmesi yoluyla da satılabilir. Ancak bu şekildeki satışın geçerli olması için kesimden önce taraflar arasında akdin tamamlanması gerekir.Ayrıca kurbanın kelle, paça ve sakatat gibi bazı yerlerinin satıcıda kalması şart koşulmamalıdır.
Kurban ibadeti;Allah’ın övdüğü ve övgüsüne layık olan bir ibadettir.
Öyle basite alınılacak bir ibadet şekli değildir.
Cenab-ı hak Kur’an-ı Kerim hac suresinin 37’. Ayeti bize bakın nasıl bir müjdeler vermektedir:”Onların ne etleri ne kanları asla Allah'a ulaşmaz. Ona ulaşacak olan sizin takvanızdır. Sizi doğru yola ilettiğinden dolayı Allah'ı yüceltmeniz için onları sizin yararınıza sundu. İyi olan kimseleri müjdele.
Allah rızası için kestiğiniz kurbanlarınızı Allaha kabul etsin
Canınızın bedeli kurbanlarınızı Allah’a sundunuz.
Allah kurbanlarınızı kabul eylesin
Ben de sizlere kurban olayım.
İlahiyatçı yazar Hüseyin DENİZ