Turan Ateş bey 'in yazısı:
HAKİMLERİN BAĞIMSIZLIĞI ve
YÜKSEK HAKİMLER KURULU...
1950 Yılı öncesi; YARGI ve YARGI KURUMLARI ile ilğili
AÇIKLAMA ve YORUM YAPACAĞIM....
27 Mayıs 1960 Gecesi TSK. Hükümet ve TBMM.ni Fesederek Ülke Yönetimine elkoydu. Merhum Albay ALPASLAN TÜRKEŞ'in Radyoda sabahın erken saatlerinde sesi ile uyandık ve Askeri Müdahale Olayını öğrendik...
Askeri Yönetim olan MİLLİ BİRLİK KOMİTESİ; ve Başkanı ORGENERAL CEMAL GÜRSEL ; Halka Anayasa düzenlemesi yapıp ve Seçimlere giderek; Yönetimi de Sivil Otoriteye devredeceğini vaat ediyordu.
KURUCU MECLİS Kuruldu. Halk iradesi ile Kurucu Meclis Üyeleri belirlendi. TBMM.nin yerine KURUCU MECLİS kuruldu.
KURUCU MECLİS ÜYELERİ YEMİN Ediyorlar. Radyo canlı olarak yayınlıyor. Yemin Metni; " Yurdun Bağımsızlığını ve bütünlüğünü koruyacağıma, Milletin refah ve huzurru için çalışacağıma.......
Şerefim namusum üzerine; Yüce Türk Milleti Huzuru ile ant içerim..."
Bizim evde de pil-batarya ile çalışan radyo var...Komşular ve akrabalar toplandılar ve yeminleri dinliyoruz.
İki-üç ihtiyar ve saf büyüklerimiz var...Onlarla espri yapmaya başladılar..."Bu YEMİN DEĞİL... Yemin olsa; Anam-babam ölsün. Vallaha-billaha ...İki gözüm kör olsun..." der...Bu yemin değil dediler ve İhtiyarlarda inandılar...Bana da işaret ediyorlar, bir şey söyleme, gibi...
Akrabalardan bir büyüğümüz bana; "Turan bunları götür Gölete at gel..." diyerekde espri yapıyorlar.
Sonra Anayasa Taslağı hazırlandı ve 6 Temmuz 1961 günü HALK OYUNA Sunuldu. Halk Anayasayı KABÜL Etti...
xxx
TC.ANAYASASININ BAŞLANGIÇ BÖLÜMÜ;
"Tarih boyunca bağımsız yaşamış, ve hürriyetleri için savaşmış olan;
Anayasa ve hukuk dışı tutum ve davranışlarıyla meşruluğunu kaybetmiş bir iktidara karşı direnme hakkını kullanarak 27 Mayıs 1960 Devrimini yapan Türk Milleti;
Bütün fertlerini,kaderde,kıvançta ve tasada ortak,bölünmez bir bütün halinde , milli şuur ve ülküler etrafında toplayan ve milletimizi, dünya milletleri ailesinin eşit haklara sahip şerefli bir üyesi olarak milli birlik ruhu içinde daima yüceltmeyi amaç bilen Türk Milliyetçiliğinden hız ve ilham alarak ve;
"Yurtta Sulh,Cihanda Sulh "ilkesinin , Milli Mücadele ruhunun , millet eğemenliğinin, Atatürk Devrimlerine bağlılığın tam şuuruna sahip olarak;
İnsan hak ve hürriyetlerini, milli dayanışmayı,sosyal adaleti,ferdin ve toplumun huzur ve refahını gerçekleştirmeyi ve teminat altına almayı mümkün kılacak demokratik hukuk devletini bütün hukuk ve sosyal temelleriyle kurmak için;
Türkiye Cumhuriyeti Kurucu Meclisi tarafından hazırlanan bu Anayasayı kabül ve ilan ve onu, asıl teminatın vatandaşlarrın gönüllerinde ve iradelerinde yer aldığı inancı ile , hürriyete, adalete ve fazilete aşık evlatlarının uyanık bekçiliğine emanet eder.
Anayasa; bu Giriş Bölümünden sonra da;
GENEL ESASLAR Bölümünde;
Anayasanın 1. Maddesi Devletin şeklini belirlemiştir.
" I.Devletin şekli.
MADDE :1-Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. "
MADDE : 2-Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına ve başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan , milli,demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.
MADDE : 3-Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.
Resmi dil Türkçedir.
Başkent Ankaradır.
MADDE : 4- Eğemenlik kayıtsız şartsız Türk Milletinindir.
Millet eğemenliğini, Anayasanın koyduğu esaslara göre, yetkili organlar eliyle kullanır.
Eğemenliğin kullanılmasıı, hiçbir suretle belli bir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ,kaynağını Anayasadan almıyan bir devlet yetkisi kullanamaz.
MADDE : 5-Yasama yetkisi Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.
MADDE :6- Yürütme görevi, kanunlar çerçevesinde , Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu tarafından yerine getirilir.
MADDE :7-Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.
MADDE : 8-Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz..
Anayasa hükümleri, yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını ve kişileri bağlayan temel hukuk kurallarıdır.
MADDE :-Devlet şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki Anayasa hükmü değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez.
xxxxxxxxxxxx
Anayasanın 132. ve Devamı Maddelerinde Getirdiği Düzenlemelerin de; YARGI ile ilgili DÜZENLEMEYİ Getirmiştir.
I. Mahkemelerin bağımsızlığı.
MADDE : 132-Hakimler, görevlerinde bağımsızdırlar; Anyasaya,kanuna, hukuka ve vicdani kanaatlarına göre hüküm verirler.
Hiçbir organ,makam,merci veya kişi, yargı yetkisinin kullanılmasında mahkemelere ve hakimlere emir ve talimat veremez; genelge gönderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz.
Görülmekte olan bir dava hakkında Yasama Meclislerinde yargı yetkisinin kullanılması ile ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz.Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararlarına uymak zorundadı;bu organlar ve idare, mahkeme kararlarını hiçbir süretle değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geçiktiremez.
II. Hakimlik teminatı.
MADDE:133-Hakimler azlonulamaz.kendileri istemedikçe , Anayasada gösterilen yaştan önce emekliye ayrılamaz; bir mahkemenin veya kadrosunun kaldırılması sebebiyle de olsa , aylıklarından yoksun kılınamaz.
Meslekten çıkarmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlarla görevini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar ve meslekten kalmalarının caiz olmadığına karar verilenler hakkında kanundaki istisnalar saklıdır.
III. Hakimlik mesleği.
MADDE: 134-Hakimlerin nitelikleri,atanmaları,hakları ve ödevleri,aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin veya görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi,haklarında dissiplin kovuşturması açılması ve disiolin cezası verilmesi, görevleri ile ilgili suçlarından dolayı soruşturma yapılmasına ve yargılanmalarına karar verilmesi, meslekten çıkarılmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri ve diğer özlük işleri mahkemelerin bağımsızlığı esasına göre, kanunla düzenlenir.
Hakimler altmışbeş yaşını bitirceye kadar hizmet görürler. Askeri hakimlerin yaş haddi, yükselme ve emeklilikleri kanun ile belli edilir.
20.Etlül 1971 öncesi uykarıdaki fıkranın düzenlemesi; ( Askeri hakimlerin yaş haddi kanunla belli edilir.) şeklindeydi.
Hakimler, kanunla belirtilenlerden başka, genel ve özel hiçbir görev alamazlar.
IV. Duruşmanın açık ve kararların gerekçeli olması.
MADDE: 135-Mahkemelerde duruşmalar herkese açıktır. Duruşmalardan bir kısmının veya tamamının kapalı yapılmasına, ancak genel ahlakın veya kamu güvenliğinin kesin olarak gerekli kıldığı hallerde karar verilebilir.
Küçüklerin yargılanması hakkında kanunla özel hükümler konulur.
Bütün mahkemelerin her türlü kararları gerekçeli olarak yazılır.
V. Mahkemelerin kuruluşu.
MADDE: 136-Mahkemelerin kuruluşu, görev ve yetkileri, işleyiş ve yargılama usulleri kanunla düzenlenir.
( Bu maddeye 15 Mart 1973 günü kabül edilip 20 Mart 1973 günü R. Gazeteden yayınlanarak yürürlüğe giren 1699 sayılı Yasa ile 2,3,4,5,6 ve 7. fıkralar eklendi.)
Devletin ülkesi ve milletiyle bütünlüğü,hür demokratik düzen ve nitelikleri Anayasada belirtilen Cumhuriyet aleyhine işlenen ve doğrudan doğruya Devlet güvenliğini ilgilendiren suçlara bakmakla görevli Devlet Güvenlik Mahkemeleri kurulur. Ancak, sıkıyönetim ve savaş haline ilişkin hükümler saklıdır.
Devlet Güvenlik Mahkemelerinde bir başkan,dört asıl ve iki yedek üye ile bir savcı ve yeteri kadar savcı yardımcısı bulunur. Başkan, iki asıl ve bir yedek üye ile savcı,birinci sınıfa ayrılmış hakim ve Cumhuriyet savcıları arasından; iki asıl ve bir yedek üye birinci sınıf askeri hakimler arasından; savcı yardımcıları ise Cumhuriyet savcıları ve askeri hakimler arasından atanır.
Devlet Güvenlik Mahkemesi Başkanlığı,üyeliği,yedek üyeliği,savcılığı ve savcı yardımcılığı atamalarında Bakanlar Kurulunca her boş yer için bir misli aday gösterilir. Bu adaylar arasından Devlet Mahkemesi hakimlerinin atanması Yüksek Hakimler Kurulunca,savcı ve yardımcılarının atanmaları Yüksek savcılar Kurulunca; askeri hakimlerden üye,yedek üye ve savcı yardımcılarının atanmaları ise özel kanunlarında gösterilen usule göre yapılır.
Devlet Güvenlik Mahkemeleri başkan,üye ve yedek üyeleri ile savcı ve savcı yardımcıları üç yıl için atanırlar,süresi bitenler yeniden atanabilirler.
Devlet Güvenlik Mahkemeleri kararlarının temyiz mercii Yargıtay' yalnız bu mahkemelerin kararlarını incelemek üzere kurulacak daire veya daireler;Genel Kurul ise Yargıtay Ceza Daireleri Genel Kuruludur.
Devlet Güvenlik Mahkemelerinin kuruluş ve işleyişi,görev ve yetkileri ve yargılama usulleri ile ilgili diger hükümler kanunda gösterilir.
VIII. Askeri yargı.
MADDE: 138-Askeri yargı, askeri mahkemeler ve disiplin mahkemeleri tarafından yürütlür. Bu mahkemeler, asker kişilerin askeri olan suçlarıyla , bunların asker kişiler aleyhine veya askeri amahallerde yahut askerlik hizmet ve görevleri ile ilgil olarak işledikleri suçlara ait davalara bakmakla görevlidirler.
Askeri mahkemeler,asker olmayan kişilerin özel kanunda belirtilen askeri suçları ile kanunda gösterilen görevlerini ifa ettikleri sırada veya kanunda gösterilen askeri mahallerde askerlere karşı işledikleri suçlara bakmakla görevlidirler.
(Yukarıdaki Fıkra 20 Eylül 1971 de 1448 Saylı yasa ile değiştirildi. Bu FIKRA DEĞİŞİKLİK Öncesi şöyleydi:)
( -Askeri mahkemeler, asker olmayan kişileri, ancak özel kanunda belirtilen askeri suçlardan dolayı yargılar.-)
Askeri mahkemelerin, savaş veya sıkıyönetim hallerinde hanği suçlar ve hanği kişiler bakımından yetkili olduğu kanunla gösterilir.
Askeri mahkemelerde üyelerin çoğunluğunun hakimlik niteliğine sahip olması şarttır.Ancak savaş halinde bu şart aranmaz.
( Bu ek düzenleme ise; 15 mart 1971 de 1699 Sayılı yasa ile eklendi.)
Askeri yargı organlarının kuruluşu,işleyişi,askeri hakimlerin özlük işleri,askeri savcılık görevlerini yapan askeri hakimlerin refakatında bulundukları komutanlarla ilişkileri, mahkemelerin bağımsızlığı, hakimlik teminatı ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre kanunla düzenlenir.
( 20 Eylül 1971 tarih ve 1448 sayılı yasa ile değişiklik öncesi Fıkra şöyleydi:
Askeri yargı organlarının kuruluşu, işleyişi, askeri hakimlerin özlük işleri, mahkemelerin bağımsızlığı, hakimlik teminatı ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre özel kanunla düzenlenir. )
YÜKSEK MAHKEMELER.......
I. Yargıtay.
MADDE: 139.-Yargıtay, adliye mahkemelerince verilen karar ve hükümlerin son inceleme merciidir. Kanunla gösterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Yargıtay üyeleri birinci sınıfa ayrılmış hakim ve Cumhuriyet savcıları ile bu mesleklerden sayılanlar arasından Yüksek Hakimler Kurulunca üye tam sayısının salt çoğunluğu ile gizli oyla seçilir.
Yargıtay , Birinci Başkanı ile Cumhuriyet Başsavcısını,kendi üyeleri arasından,üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçer.
Yargıtay Birinci Başkanıyla ikinci başkanlarının ve Cumhuriyet Başsavcısının görev süreleri dört yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
Yargıtayın kuruluşu,işleyişi, Başkan ve üyelerinin ve diğer mensuplarının nitelikleri ve ikinci başkanların seçim usulleri kanunla düzenlenir.
( Bu fıkra, 20 Eylül 1971 günü 1448 sayılı yasa ile değiştirilmeden önceki ; düzenlemei ise;
Yargıtay üyeleri Yüksek Hakimler Kurulunca, Yargıtay Birinci Başkanıyla İkinci Başkanları ve Cumhuriyet Başsavcısı Yargıtay büyük genel kurulunca, üye sayılarının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. )şeklindeydi.
Yargıtayın kuruluşu , işleyişi, başkan ve üyelerinin ve diğer mensuplarının nitelikleri kanunla düzenlenir. ) şeklindeydi.
II: Danıştay.
MADDE: 140- Danıştay, kanunların başka idari yargı mercilerine bırakmadığı konularda ilk derece ve genel olarak üst derece idare mahkemesidir.
Danıştay, idari uyuşmazlıkları ve davaları görmek ve çözümlemek , Bakanlar Kurulunca gönderilen kanun tasarıları hakkında düşüncesini bildirmek, tüzük tasarılarını ve imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerini incelemek ve kanunla gösterilen diğer işleri yapmakla görevlidir.
Danıştay üyeleri, Bakanlar Kurrulu ile Danıştay Genel Kurulunca ayrı ayrı boş yer sayısı kadar gösterilecek adaylar arasından Anayasa Mahkemesinin asıl ve yedek üyelerinin üye tam sayısının üçte iki çoğunluğu ile ve gizli oyla seçilir. ilk iki oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa , salt çoğunlukla yetinilir.
( Bu 3. Fıkranın 20 Eylül 1071 günlü 1448 sayılı yasa ile değişiklik Öncesi ise;
Danıştay Başkan ve üyeleriyle Başkanunsözcüsü, kanunda gösterilen niteliklere sahip kimseler arasından,Anayasa Mahkemesinin asıl ve yedek üyelerinden meydana gelen kurulca gizli oyla ve üçte iki çoğunlukla seçilir.ilk iki oylamada çoğunluk sağlanamazsa salt çoğunlukla yetinilir.)
Danıştay, Başkanını ve Başkanunsözcüsünü, kendi üyeleri arasından, üye tamsayısının salt çoğunluğu ile ve gizli oyla seçer.Başkan, daire başkanları ve Başkanunsözcüsünün görev süreleri dört yıldır.Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
(Bu 4. Fıkranın 20 Eylül 1971 günü değişilki öncesi; Made Metni aynen;
Danıştayın kuruluşu, işleyişi, yargılama usulleri,mensuplarının nitelikleriyle atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri, meslekte ilerlemeleri,haklarında disiplin kovuşturması yapılması ve disiplin cezası uygulanması, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir. ) şeklindeydi.
Danıştayın kuruluşu ,işleyişi, yargılama ve daire başkanlarının seçimi usulleri,mensuplarının nitelikleriyle atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri,meslekte ilerlemeleri, haklarında disiplin cezası uygulaması, mahkemelerin bağımsızlığı ve hakimlik teminatı esaslarına gör kanunla düzenlenir.
Asker kişilerle ilgili idari eylem ve işlemlerinin yargı denetimi, Askeri Yüksek İdare Mahkemesince yapılır.Askeri Yüksek idare Mahkemesinin kuruluşu , işleyişi,yargılama usülleri, başkan ve üyeelerinin nitelikleri ve askerlik hizmetlerinin gereklerine göre , kanunla düzenlenir.
( Anayasanın getiridiği önceki düzenlemeler şöyle idi:)
IV. Uyuşmazlık Mahkemesi.
MADDE: 142-Uyuşmazlık Mahkemesi, adli,idari ve askeri yargı merciileri arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözümlemeye yetkilidir.
Uyuşmazlık Mahkemesinin kuruluş ve işleyişi kanunla düzenlenir.Bu Mahkenein Başkanlığını, Anayasa Mahkemesince kendi asıl ve yedek üyeleri arasından görevlendirilen bir üye yapar.
YÜKSEK HAKİMLER KURULU
I. Kuruluş.
MADDE :143- Yğksek Hakimler Kurulu , onbir asıl ve üç yedek üyeden kuruludur. Üyeler , Yargıtay Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından ve üye tamsayısnın salt çoğunluğu ile gizli oyla seçilir.
( Bu düzenlemenin, Öncesi 20 Eylül 1971 günlü ve 1448 saylı yasa ile değiştirldi. Değişiklik aynen;
Yüksek Hakimler Kurulu , onsekiz asıl ve beş yedek üyeden kuruludur. Bu üyelerden altısı yargıtay genel kurulunca, altısı birinci sınıfa ayrılmış hakimlerce ve kendi aralarında gizli oyla seçilir. MilletMecclisi ve Cumhuriyet vsenatosu, yüksek mahkamalerden hakimlik etmiş veya bunlara üye olma şartlarını kazanmış kimseler arasından gizli oyla ve üye tamsayılarının salt çoğunluğu ile üçer üye seçerler. Bu üsulle Yargıtay genel kurulunca iki, birinci sınıfa ayrılmış hakimler ile Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu tarafından birer yedek üye seçilir. )
Yüksek Hakimler Kurulu , üye tamsayısının salt çoğunluğu ile, kendi içinden Başkanını ve bölüm başkanlarını seçer. ( Bu düzenleme aynı şekilde değiştirilmeden önce;
Yüksek Hakimler Kurulu,üye tamsayısının salt çoğunluğu ile kendi içinden Başkanını seçer.) şeklindeydi.
Yüksek Hakimler Kurulu üyelerinin görev süresi dört yıldır. Süresi bitenler yeniden seçilebilirler.
( 20 Eylül 1971 de değişilik öncesi ise;
Yüksek Hakimler Kurulu üyelerinin görev süresi dört yıldır. Her iki yılda yarısının seçimi yenienir. hakimlik görevinde iken seçilmiş olan üyeler ardı ardına iki defa seçilemez. ) düzenlnmiş idi.
Yüksek Hakimler Kurulu üyeleri, görevleri süresince başka bir iş ve görev alamazlar.
Yüksek Hakimler Kurulunun kuruluşu, çalışma usulleri, bölümleri ve bu bölümlerin görevlerile toplantı ve karar yeter sayıları, Başkan ve üyelerinin aylık ve ödenekleri kanunla düzenlenir.
Adalet Bakanı, gerekli gördüğü hallerde Yüksek Hakimler Kurulu toplantılarına başkanlık eder.
(Bu fıkradaki Düzenleme; 20.Eylül 1971 de değişti ve Önceki düzenleme ise;
Adalet Bakanı, Yüksek Hakimler Kurulu toplantılarına katılabilir; oylamaya katılamza. ) şeklindeydi.
II. Görev ve yetkileri.
MADDE : 144- Yüksek Hakimler Kurulu , adliye mahkemeleri hakimlerinin özlük işleri hakkında kesin karar verir. Bu kararlar aleyhine başka merciler başvurulamaz. Ancak, disiplin ve meslekten çıkarma cezaaları ile ilgili kararların bir defa daha incelenmesini, Adalet Bakanı veya hakkında karar verilen hakim issteyebilir.
( Ancak bu fıkradaaki düzenlemenin öncesi şöyleydi. 20 Eylül 1971 de değiştirildi.)
Öncesi ise; Hakimlerin bütün özlük işleri hakkında karar verme yetkisi Yüksek Hakimler Kurunundur.
Bir hakimin her ne sebeple olursa olsun, meslekten çıkarılması hakkındaki karar Yüksek Hakimler Kurulu Genel Kurulunun salt çoğunluğu ile allınır.
Adalet Bakanı gerekli gördüğü hallerde, bir hakim hakkında disiplin kovuşturması açılmasını Yüksek Hakimler Kurulundan isteyebilir.
( Bu Madde metni; 20 Eylül 1971 öncesi;
Adalet Bakanı, gerekli gördüğü hallerde , bir hakim hakkında disiplin kovuşturması açılması için Yüksek Hakimler Kuruluna başvurabilir. ) şeklindeydi.
Bir mahkemenin veya bir hakimin kadrosunun kaldırılması veya mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi , Yüksek hakimler Kurulunun uygun görmesine bağlıdır.
( Bu madde metni; 20 Eylül 1971 günü öncesi;
Bir mahkemenin veya bir kadronun kaldırılması veya bir mahkemenin yargı çevresinin değiştirilmesi, Yüksek Hakimler Kurulunun uygun görmesine bağlıdır. ) şeklindeydi.
Hakimlerin denetimi ve haklarındaki soruşturma , Yüksek Hakimler Kuruluna bağlı ve sürekli olarak görevli müfettiş hakimler eliyle yapılır. Müfettiş hakimler, hakim ve Cumhuriyet savcıları ile meslekten sayılanalar arasından Yüksek Hakimler Kurulunca atanır. Müfettiş hakimlerin nitelikleri ile atanma usulleri , hakları,ödevleri, ödenekleri ve yollukları, meslekte ilerlemeleri, haklarında disiplin kovuşturması yapılması ve disiplin cezası uygulanması , hakimlik teminatı esaslarına göre kanunla düzenlenir.
( Bu fıkranın 20.Eylül 1971 öncesi düzenlemessi;
Hakimlerin denetimi, belli konular için Yüksek Hakimler Kurulunca görevlendirilecek üst dereceki hakimler eliyle yapılır.) Şeklinde düzenlenmiş idi.)
xxxxx
1-Bu açıklamalar ve yorumlar gössteriyor ki; 1961 ANAYASASI; getirddiği düzenlmelr ile Yargı Kurumlarına ve Karar veren Hakimlere ; Karavermelerinde sınırsız bir özgürlük getirmiş idi.
Bunun yanında da ; KARARLARIN Denetimine de Üst Mahkemelerce de geniş yetkiler getirilmiş olduğunu görüyoruz.
Bu safhaya kadar yaptığım İncelemede;
-YHK.nın 1961-1971 arası; Dönemdeki Düzenlemsini çok çağdaş ve Hakimlerine de HUKUK SINIRLARI içinde kalmak koşulu ile geniş Yetkilerin verildiğini görüyoruz.
-YHK.nın 1971-1982 arası, Dönemdeki Düzenlemesinin; "Hakimlere; kendinizi biraz toparlayınız..."uyarılarının olduğunu görüyoruz.
Merhum DEMİREL; Başbakanlığı Döneminden hep Yargıdan şikayetçi oldu...Bu Anayasa ile" DEVLET Yönetilemeyeceği..." görüşünü mitinğ alanlarında seçmen ile paylaşıyorduk . 2-Yasalarda Anayasaya Uygunluğun Sağlanması: Anayasa ile ilgili çalışmalarda; öncelikle İkinci Dünya Savaşından sonra, yalnız " YASALAR ANAYASAYA AYKIRI OLAMAZ " şeklinde bir İLKE koymakla yetinilmemekte ve 1961 Anayasasında bu uygunluğu sağlayacak birtakım kurumlar kuruldu.
Anayasa Mahkemesi, yasaların Anayasaya uygunluğunu denetleyecek Bağımsız bir Yaargı organı olarak HUKUK DEVLETİ anlayışının temel ilkelerinden biri durumuna geldi.
3-Hukuk Devleti ilkesinin gerçekleşmesi, sadece yasaların anayasaya uygun olması ile tamamlanamaz. Hukuk Düzenine bağlı kalmaktır.
1961 Anayasası, Yönetimin Hukuka bağlılığını sağlamak için çeşitli bir takım kurllar getirmiştir.
-YÜRÜTME Görevinin ;yasalar sınırları içinde yerine getirileceğini açıklıyor.
-ANAYASA Hükümlerinin, yalnız YASAMA ve YARGI Organlarının değil, YÜRÜTME Organını ve İDARE MALKAMLARINI da bağlıyacağı düzenlemesini getirmiştir.
-YÖNETİMCE konan düzenleyici kuralların ve yönetim işlemlerinin hukuka uygunluğunu sağlayacak DENETİM Kurumunu ve Danıştay gibi bir Yargı Kuruluşunu da HUKUK Devleti ilkesini gerçekleştirecek önemli bir unsurdur.
4-Yargı Kuruluşlarının BAĞIMSIZLIĞI ve GÜVENİRLİĞİNİ Sağlayacak Koşulların Yerleştirilmesi de Gerekir:
Yasaların Anayasaya uygunluğunun denetlenmesi,Yönetimin Hukuka bağlılığının sağlanmasında ve tüm Yasaların Anayasaya uygun olarak uygulanmasının sağlanmasında, Hukukun Kurumları ve Kuralları çok önemlidir.
Yalnız YARGI BAĞIMSIZLIĞI; kolayca gerçekleştirilen bir müessesede değildir.Bunun gerçekleştirilmesi, yurttaşların gözünde YARGI KURUMLARINA GÜVENİN Yerleşmesini sağlayacaaktır.
Özgürlükleri kısıtlayan yasaların değişen koşullara göre keyfi bir şekilde yorumlanması ve insanların önceden belli olmayan ölçülerle CEZALANDIRILMASI önlenmiş olacaktır.
HUKUK DEVLETİNDE; HAKİMLERE DÜŞEN ÖNEMLİ BİR GÖREV VARDIR....
-Hukuk Devleti ilkesi, ancak anlamlı bir tutumla uygulandığı zaman yurttaşa gerçek bir GÜVENLİK sağlar.Bunun uygulanması , yerleşmiş hukuk düzenine ve var olan toplum ilişkilerine bilinçsiz bir şekilde uymak sonucunu doğurur. Bu durumda da belli bir sınıfın eğemenliği pek ulu görünen ilkelerin gölgesinde sürdürülür.
-Bu nedenle, mevcut hukuk kurallarını , hukuk devleti ilkesini gerçekleştirmek iddiası ile uygulayanlar ve özelllikle de HAKİMLER,hanği konumda olursa olsunlar , BÜYÜK BİR SORUMLULUK DUYGUSU ile DAVRANMAK ZORUNDADIRLAR...
Kuralları gerekli-gereksiz uygulama yerine , bunların gerisindeki sınıf ve ekonomik üstünlüğü etkilerinden mümkün olduğu kadar arınmış bir ADALET DUYGUSU ile Yargıya varmak gerekir.
Yalnız, bu çok güç olan bir DAVRANIŞTIR.
-DOĞAL-TABİİ HAKİM İLKESİ :
Bu kavram dar anlamda;" SUÇUN İŞLENMESİNDEN ÖNCE YASA İLE BELLİ EDİLM,İŞ HAKİM..."olarak tanımı yapılmıştır.
Bu tanımın yanına, mahkemelere ilişkin yetki ve görev kurallarınını, tarafsızlıkla ilgili güvenceleri ve olağanüstü mahkemelerin kurulamaması ilkeside gereklidir.
DOĞAL Hakim-DOĞAL Yargı; Hukuk Devleti ilkesinin temel unsurlarından olan YARGI BAĞIMSIZLIĞIDIR.
Mahkemeler, suçun işlenmesinden kurulmamışsa, Hakimler sanıklardan önce belli olmamışsa; o zaman SUÇLARA ve SANIKLARA göre Mahkeme kurup, Hakim görevlendirmek durumu ortaya çıkar. Bunun yanında; Mahkemelerin ve Hakimlerin BAĞIMSIZLIĞINI ortadan kaldıran hükümlerde buna eklenince HUKUK DEVLETİ İLKESİ de çöker....
DOĞAL YARGI YOLU;Sanığın Suçu işlediği anda yürürlükte olan Yasa Düzenlemelerine göre kurulmuş bir Mahkemede o davaya bakması gerekli olan HAKİM tarafından Yargılanmasını sağlar.
Hukuk Devleti anlayışının somutlaştırılmasında ve yurttaşların belli olan bir güven duygusu ile YAŞAYABİLMELERİNDE bunun önemi çok büyüktür.
Biz; geçmiş dönemlerindeki; SIKIYÖNETİM MAHKEMELERİNE bu Nedenlerle karşıydık.
1961 Anayasası; "Yargı yetkisi Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır..." düzenlemesini getirmiş idi...
xxxxxxxxxxx
-DEVLET GÜVENLİK MAHKEMELERİNE GELİNCE; Sıkıyönetim Mahkemeleri yanında bir de Devlet Güvenlik Mahkemeleri düzenlemesi Anayasaya kondu. Anayasanın 136. maddesine göre;;
- DGM.lerinin varlığı, Sıkıyönetim ve savaş hallerinde Askeri Mahkemelerin GÖREV Yapmalarına engel değildi.
-DGM.lerinin verdiği kararlar için; Yargıtay dışında bir Denetim merciide kurulmadı.
-DGM.lerde bir başkan ve dört asıl iki yedek üye yanında yeteri kadarda C. Savcısı görev yapmaktaydı.
-DGM. ile anayasdaki Yargı Bağımsızlığı çatışması vardı. Bu neden;Bakanlar Kurulunca her boş yer için bir misli aday gössteriliyor; hakimler için Birinci Sınıfa ayrılmış olmaları gerekiyordu. YHK.da bu iki aday arasında birisini seçme yetkisi vardı.
-DGM, Hakim ve Savcıları 3 yıl için görev yapabilirler.. Süresi bitenler yeeniden atanabilmekteydiler...
Kısacası; DGM.de kimlerin görev yapacağı ve atanmaaları önceden bir misli adayı belirlemek Siyasal yönetim olan Bakanlar Kuruluna ait idi...
"Yargı yetkisi Türk Milleti adına bağımsız mahkemelerce kullanılır " düzenlemesi;
YARGI BAĞIMSIZLIĞI ile de bağdaştırılamıyordu.
xxxxxxxxxx
1961 Anayasası ile Kurulan DEVLET SİSTEMİ;
" GÜÇLÜ BİR YARGI SİSTEMİYLE SINIRLANDIRILMIŞ KLASİK PARLAMENTER SİSTEM..." olarak tanımlayabiliriz.
Bu durumda; YASAMA Yetkisini kullanan bir Parlamento,bunun içindeki çoğunlukça kurulan ve bu çoğunluğa dayanarak çalışan bir HÜKÜMET...Sembolik Yetkilere sahip sorumsuz bir devlet başkanı ve nihayet normal yargı işleri yanında hem YASAMANIN, hemde YÜRÜTMENİN Davranışlarını denetleyen bir YARGI ORGANI; düşünmek gerekir.
Buraya dek kaleme aldığım YARGI ve YARGI Mensupları için İyi ve İyi sayılacak dönemler....
1982 Anayasaı ve 2010 Yılı dönemlerindeki Yargı ilr ilgili Değişimler ve Yargı Mensubu olarak Karar veren Hakimler....
Saygı ile....
devam ediyorum
YAŞAMIMIN ÖYKÜSÜ ve UNUTAMADIĞIM ANILAR.......
6. BÖLÜM....
30 Temmuz 2023 - 17:08
Bu haber 544 defa okunmuştur.
YORUMLAR