Bu gün, Merkez Bankası  politika faizini 2 puan düşürdü. Politika faizinin yüzde 10 olarak uygulanacağı ilan edildi.

Politika faizinin önemi nedir?

Politika faizi, MEVDUAT FAİZİNİ  belirleyici özelliği vardır. Bankalar, halkın mevduatını kullanan kurumlardır. Mevduata faiz vererek kendilerine çekerler. Banka, merkez bankasından daha ucuz kredi aldığı zaman, mevduat faizini politika faizi seviyesine düşürür.  Politika faizi düşünce, mevduat faizi düşer. Bankaların para maliyeti düşer. Bankalar daha ucuza kredi verirler. Yatırımlar artar. 

Ancak bir sorun var. Mevduata uygulanan faiz, beklenen enflasyonun altında kalır ise, vatandaş parasını bankaya yatırmaz.  Çünkü, enflasyon oranında nakit paranın değeri düşer. Parasının değerini  korumak isteyen vatandaş döviz alır. Altın alır. Yastık altına atar.  Ulusal paradan kaçış başlar. 

Bunu önlemek için hükümet Kur Korumalı Mevduat hesabı uygulamasına geçti. Vatandaş, politika faizi civarında mevduatına faiz alıyor. Kur farkını hazine ödüyor. Hazinenin kur garantisi olunca, vatandaş faizine bakmıyor. parasını kur korumalı mevduat olarak tutuyor. En son, KKM hesaplarının 1,4 trilyona ulaştığı görülüyor. 

Uzun vadede, KKM hesapları Hazineye yük olduğu tecrübe ile sabittir. Rahmetli Maliye Bakanı Adnan Kahveci ile enflasyon konusu tartışılıyordu. Rahmetli Kahveci ''1972 yılında uygulanan Kur Korumalı Mevduat hesaplarını'' hatırlatmıştı. Gerçekten, kurlar arttıkça, Hazinenin yükü artıyor.  Hazinenin yükünü ödemek için enflasyondan başka çare kalmıyor. 

Politika faizi ile mevduat faizi arasındaki organik bağ kopunca, vatandaş, merkez bankası faiz uygulamaları ile ilgilenmiyor. Parasını Kur Korumalı Mevduat hesaplarına yatırıyor. Son rakamlara göre KKM hesaplarının 1,4 trilyon liraya ulaştığı görülüyor.

Politika faizi, devletin elindeki bir güç. Ancak her güç gibi, yerinde kullanılmadığı zaman iş görmez. Nitekim, bu gün politika faizi yüzde 10 seviyesine düştü. Kurlarda herhangi bir değişme olmadı. Vatandaş, nasıl olsa kur farkını hazine ödeyecek, diyor ve döviz talep etmiyor.

Merkez bankaları, bankalar ile çalışır. Bankalara düşük faizden kredi verdiği zaman, bu en çok bankaların işine yarar. Bankaların toplam karının 256 milyar liraya ulaştığı görülüyor. En karlı kurum bankalar. Merkez bankasından yüzde 10 ile aldığı parayı daha yüksek faiz ile işletiyor.

Bu durumu fark eden Hükümet, bankalara hazine bonosu depo külfeti getirdi. Bankalar, verdikleri kredinin yüzde 20 si kadar hazine bonosu depo edecekler. Bankalar, yarış halinde hazine bonosu satın alıyor. hazine bonosunun değeri artıyor. Üzerindeki faiz sabit olduğu için, değeri arttıkça getirisi düşüyor. Hazine bono faizleri yüzde 14 leri gördü.

Yüzde 83 enflasyon olan bir ekonomide yüzde 14 faiz veren hazine bonosuna, vatandaş ve yatırımcı para yatırmaz. Zira, enflasyon, nakit varlığın değerini törpüler. Faiz, enflasyondan ne kadar düşük ise, para o kadar çok satın alma gücünü kaybeder. Bankalar, mecbur oldukları için faizine bakmadan hazine bonosu satın alıyor. Kısa vadeli  Hazine bono faizinin, gösterge faiz  işlevi sonlandı. merkez bankası politika faizi, bankaladan başka hiç kimseyi ilgilendirmiyor.

Sistem adeta kapalı devre çalışıyor.

Merkez bankası-Politika Faizi-Banka-Devlet Tahvili-Repo-Merkez Bankası

Böyle olunca, politika faizini düşürmek, piyasa faizini düşürmüyor. 

Şinasi Kara