Hileler ile cebinizden paranızın çalınmaması için LPG’yi tanımak ve bazı özelliklerini bilmek gerekir.

LPG Türkiye’de, %70 Bütan ve %30 Propan gazının karşımı olarak standartlaştırılmıştır.

Bütan, 15 santigrat derece sıcaklıkta, yaklaşık 0,8 bar basınçta sıvı hale gelir ve kalorisi Propandan biraz daha düşük ve daha ucuz ayrıca Propandan daha ağır bir gazdır.

Propan, 15 santigrat derece sıcaklıkta, yaklaşık 8,8 bar basınçta sıvı hale gelir, kalorisi Bütandan daha yüksektir ve daha pahalı bir gazdır, Bütandan daha hafiftir.

Hile 1: Bunu siz kolayca kontrol edebilirsiniz. Bütanın sıvılaşma basıncı 0,8 bar, Propanın sıvılaşma basıncı 8,8 bar olduğundan, yakıt aldığınız pompalar 9 bardan aşağı bir basınçla size LPG satıyorsa bilin ki sıvı gaz yerine gazoz gibi kabarmış gaz almaktasınız. Yani aslında aldığınız 1 litre LPG, gerçekte 1 litre değildir. Bunu nasıl kontrol ederiz derseniz; LPG pompasının ekranının olduğu yerin altında veya yanında ibreli bir basınç göstergesi olması zorunludur. İşte o gösterge 9 bardan aşağı gösteriyorsa hileli bir pompadasınız demektir. Ancak bu basınç 15 santigrat derece için geçerlidir. Yaz aylarında 12 bardan daha aşağıda olan bir pompadan LPG alıyorsanız yine kazık yiyorsunuz demektir. Şimdi anladınız mı yaz aylarında pompaların LPG’de neden indirim kampanyaları düzenlediğini?
Yakıt almadan önce uyarın basıncın 9 bar veya mevsime göre uygun seviyeye çıkarılmasını isteyin. Sonuç alamıyorsanız (ki muhtemelen alamayacaksınız) bir fotoğrafını çekip İl Sanayi Müdürlüğüne veya Tüketici Haklarına şikayette bulunun.

Hile 2: Oranlarla oynamak. Standart olarak %70 Bütan, %30 Propan karışımı olması gereken LPG’de bütan oranını artırıp, propan oranını düşürerek daha ucuz olan bütandan dolayı LPG yi ucuza mal edip aynı fiyata satmak Türkiye’de en sık başvurulan hiledir. Doğal olarak kalorisi daha düşük bir yakıt aldığınız için daha az güç elde edeceğinizden paranız cebinizden siz farkına varmadan çalınmaktadır. Bu oranları sizin tespit etmeniz mümkün değildir.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu, EPDK'nın denetimi, 64 şirketin standart dışı ürün sattığını ortaya çıkardı. 
Sonuçta ne mi oldu? Ne olduğu bilinmiyor, vatandaşın cebinden çalınan paralar konusunda sonuç halen meçhul.

Mustafa KIZIKLI
A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı (Makina)
Mesleki ve Teknik Eğitim Uzmanı