Uluslararası Kabuklu Yemiş ve Kuru Meyve Konseyi'nce (INC) bu yıl 34'üncüsü düzenlenen 'Dünya Kabuklu Yemiş ve Kuru Meyve Kongresi' yarın Antalya'da başlayacak. Pazar gününe kadar sürecek kongrenin açılış oturumunda Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, kapanış oturumunda da Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun yer alacağı kongre Coca-Cola CEO'su Muhtar Kent ve Chobani Yoğurtları'nın kurucusu Hamdi Ulukaya gibi isimleri de ağırlayacak.

Burkina Faso'dan Kore'ye, Malawi'den Meksika'ya 61 ülkeden yaklaşık bin delegenin katılımıyla sektörün en büyük buluşması olarak işaret edilen kongre öncesinde INC Başkanı Giles Hacking, INC İcra Direktörü Goretti Guasch ve INC İcra Kurulu Üyesi ve Kongre Başkanı Cüneyd Zapsu katılımıyla basın toplantısı düzenlendi. 

40 MİLYAR DOLARLIK PAZAR

INC Başkanı Hacking, Türkiye'nin INC'nin büyük bir parçası olmasından büyük bir memnuniyet duyduklarını dile getirdi. Türkiye'nin sahip olduğu üretim hacmi ve ürün çeşitliliğiyle sektörün vazgeçilmez aktörlerinden biri olduğunu kaydeden Hacking, “Bu pazarda faaliyet gösteren şirketlerin yüzde 70'nin INC üyesi. Üyelerimiz 40 milyar dolarlık bir pazarı temsil ediyor" dedi. 

OBEZİTEYLE MÜCADELE

INC İcra Direktörü Goretti Guasch, kabuklu yemiş pazarının 2014 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 25 büyüyerek 33.7 milyar dolarlık tedarik değerine ulaştığını, kuru meyve pazarının ise 2013'ten 2014'e yüzde 5 oranında büyüme kaydettiğini ve 7.4 milyar dolarlık bir değere ulaştığını belirtti. 

Guasch, birlik olarak kabuklu yemiş ve kuru meyve tüketiminin insan sağlığı üzerindeki etkilerini araştırmak üzere bilim adamlarıyla çalışmalar sürdürdüklerini belirtti. Guasch, her geçen gün daha fazla insanı etkisi altına alan ve dünya ekonomisine 2 trilyon dolar zarar verdiği tahmin edilen obeziteyle savaşta kuru meyve ve kabuklu yemişlerin çok önemli rol oynadığını belirterek, şunları söyledi:

“En sağlıklı atıştırmalık olarak kabul edilen, kabuklu yemiş ve kuru meyve tüketimi, başta obezite olmak üzere kalp krizi, diyabet ve kanser gibi rahatsızlıkların önlenmesinde ve tedavisine büyük katkı sağlıyor. Biz de kabuklu yemiş ve kuru meyvelerin insan sağlığına faydaları konusunda araştırma yapan bilim insanlarını teşvik etmek için her yıl 300 bin Euro olarak ayırdığımız fonu bu yıl 500 bin Euro'ya çıkardık. Bu yılın kazanan araştırmasını da kongrenin kapanış gününde açıklayacağız."

KURU YEMİŞ ÖMRÜ UZATIYOR

Goretti Guasch, bu çerçevede 7 yıl süren ve 7 bin 500 denek üzerinde gerçekleştirdikleri bir araştırmanın sonuçlarına göre kabuklu yemiş ve kuru meyve tüketenlerin tüketmeyenlere göre ölüm oranının çok daha düşük olduğunun saptandığını açıkladı. Guasch, Harvard Medicine tarafından bu yıl tamamlanan, 165 bin denek üzerinde 15 yıl süren araştırmada da kabuklu yemiş ve kuru meyve tüketiminin hem ölüm oranına hem de sağlık üzerindeki etkilerinin fevkalade sevindirici düzeyde olduğunu söyledi. 

'BİR AVUÇ FINDIK PALAVRA KAMPANYA'

INC İcra Kurulu Üyesi ve Kongre Başkanı Cüneyd Zapsu, dünya kabuklu yemiş ve kuru meyve sektörünün buluştuğu INC'in 22 kişilik yönetim kurulu içinde farklı sektörlerden 3 Türk temsilcinin yer aldığını söyledi. Zapsu, sektörü “Birçok şey var tadı güzel olan, çok az şey var aynı zamanda sıhhatli olan" şeklinde anlatırken INC'in çalışmalarını “Bir avuç fındık kampanyası vardı öyle palavra bir olay değil çok ciddi bir olay" diyerek özetledi.

RAKAMLARLA TÜRKİYE'DE KURUYEMİŞ

Türkiye'nin sektörde sadece dünyanın en büyük fındık üreticisi olarak yer almadığını aynı zamanda kuru meyve üretiminde de lider üretici ülke konumunda olduğunu belirten Zapsu, Türkiye'nin kabuklu yemiş sektöründe ABD'nin ardından dünyanın en büyük üreticisi olduğunu belirtti. Zapsu, “2014-2015 döneminde gerçekleştirdiğimiz 336 bin tonluk kabuklu yemiş üretimi ile dünyanın en büyük ikinci üretici ülkesi olduk. Aynı dönemde gerçekleştirdiğimiz 406 milyon tonluk üretimle de dünyanın en büyük kuru meyve üreticisi olduk" diye konuştu.

Zapsu, ceviz üretiminde de Türkiye'nin ABD'nin arkasından 4 bin 5 ton üretimiyle ikinci sırada yer aldığının altını çizdi. Son 10 yılda Türkiye'de ceviz üretiminin yüzde 62 arttığına dikkat çeken Zapsu, Türkiye'nin her ne kadar yılı soğuk havanın etkisi altında geçirse de, 240 bin tonluk üretimiyle, dünya fındık üretiminin yüzde 71'ini temsil ettiğini belirtti. Zapsu, Türkiye'nin 163 bin ton fındık ihracı ile dünya fındık ihracatçıları arasında yüzde 66'lık bir payla lider olduğunu kaydetti.

Türkiye'de son 10 yılda üretimini yüzde 35 oranında arttırarak kuru üzümde de lider üretici konumuna geldiğini, 328 bin ton ile dünya kuru üzüm üretiminde yüzde 24'lük bir paya sahip olduğunu aktaran Zapsu, Türkiye kabuklu yemiş ve kuru meyve pazarına ilişkin şunları söyledi:

“Ayrıca 109 bin ton ile 2013 yılında dünyadaki kayısı ihracatının da yüzde 81'ini ülke olarak temsil ettik ve Türkiye dünyanın en çok kayısı tüketen ülkesi. 70 bin tonluk yıllık üretim kapasitesiyle dünyadaki kuru incir üretiminin yüzde 56'sını da ülke olarak biz temsil ediyoruz. Küresel kuru incir ihracatında da yüzde 64'lük bir paya sahip olsak da en az kuru incir tüketen ülkelerden biri olmamız dikkat çeken noktalar arasında yer alıyor."

FINDIK PAHALI

Zapsu, fındık tüketimi konusunda ise Türkiye'nin ardından 37 bin tonla ikinci sırada yer alan İtalya'yla kıyaslama yaparak, “Türkiye'nin aşağı yukarı 9'da biri kadar İtalya'nın üretimi. Fakat buna mukabil İtalya'da kişi başı tüketim 1.5 kilogram bizde ise 650 gram civarında" dedi.

Fındığın Türkiye haricinde bütün dünyada yüzde 90'dan fazla bir oranda katkı maddesi, yarı mamul olarak kullanıldığını belirten Zapsu, “Türkiye'de artış çok iyi gidiyordu son bir iki seneye kadar. Tahmini olarak, 1.5 sene öncesinde 125 bin ton kabuklu fındık tüketilmeye başlanmıştı. 2014 yılı için 125 bin ton tüketim 75 bin tona düştü. Sebebi mal olmamasıdır" diye konuştu. 

'BU KADAR YÜKSEK FINDIK FİYATINDAN MEMNUN OLMAMAK LAZIM'

Zapsu, özellikle fındıkta artan fiyatlara ilişkin, aracılar iddiasının bir efsane olduğunu söyledi. Hali hazırda kabuklu fındık için aracıya ödenenin 15 lira olduğunu belirten Zapsu, kabuğundan ayrılan fındığın kilogram fiyatının ise 30 lira olduğunu söyledi. Bu rakamının köylünün eline geçtiğini belirten Zapsu, şunları söyledi:

“'Fındık köylüsü memnun değil' bana kimse anlatmasın. Ucuza topluyorlar falan bunlar bir dönem için geçerli şeylerdi. Ama 15 liraya bir köylü satabiliyorsa, maliyeti sorun. En yüksek maliyetleri Ziraat Odaları veriyor. Ben söylemeyeyim. Hiç kimsenin fındık fiyatlarının, ben dahil, bu kadar yüksek olmasından memnun olmaması lazım. Çok fazla kar göründüğü zaman biz kendimize rakip yaratırız. Gürcistan'dan 40 bin ton fındık gidiyor. Daha tehlikeli rakipler geliyor."

Fiyat artışında en büyük neden olarak 800 bin ton seviyesinden 480 bin tona düşen kabuklu fındık üretimi olduğunu belirten Zapsu, “Mal yok. İkame malları var. Biz almayabiliriz ama bir sanayici mecbur almaya" dedi.