Levent Aktaş

Bir zamanlar her hanede bir değirmen, ahırlarda büyükbaş hayvanlar, bahçelerde sebzeler ve tarlalarda çalışan çiftçiler vardı. Oysa bugün köylerde ne bir değirmen sesi, ne bir hayvan varlığı, ne de tarımın o eski hareketliliği kaldı. Peki, köylerin bu kadar hızlı boşalmasının, üretimin durmasının ve geleneksel tarım hayatının yok olmasının sebepleri neler?

* Değirmenler Neden Yok Oldu?

Eskiden köylerin vazgeçilmezi olan su değirmenleri, teknoloji ve yaşam tarzı değişimiyle birlikte tamamen ortadan kalktı. Bunun en önemli sebepleri:

* Hazır Ürünlerin Yaygınlaşması: Fabrikalarda üretilen un ve mısır unu, değirmenlerin işlevini ortadan kaldırdı.
* Tarımsal Üretimin Azalması: Köylerde mısır ekimi azaldığı için öğütecek ürün kalmadı.
* Elektrikli Değirmenlerin Yaygınlaşması: Geleneksel su değirmenleri yerine elektrikle çalışan makineler kullanılıyor.
* Köylerde Nüfusun Azalması: Değirmenleri işleten ustalar kalmadı, köylerde değirmen kullanacak insan sayısı da düştü.

* Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılığın Çöküşü

Eskiden her evde en az 5-10 büyükbaş hayvan bulunurdu. Ancak bugün birçok köyde tek bir inek bile kalmadı. Bunun sebepleri ise şöyle:

* Gençlerin Şehre Göçü: Köyde hayvancılığı sürdürecek genç nüfus kalmadı.
* Maliyetlerin Artması: Yem, veteriner, ahır giderleri derken hayvancılık artık maliyetli bir iş haline geldi.
* Hayvancılığın Getirisinin Düşmesi: Sanayi ve hizmet sektöründe çalışanlar daha kolay para kazanıyor.
* Desteklerin Yetersizliği: Küçük üreticiler yeterince desteklenmediği için hayvancılıktan vazgeçti.
* Meraların Kapanması ve Tarım Alanlarının Daralması: Otlatma alanları azaldı, yem maliyetleri arttı.

* Tavuklar, Köpekler ve Diğer Köy Hayvanları Neden Kayboldu?

Eskiden her evin bahçesinde tavuklar gezer, köpekler evleri beklerdi. Bugün ise birçok köyde bu manzaralar tarih oldu. Bunun nedenleri:

* Köy Hayatının Değişmesi: Artık insanlar daha az köyde vakit geçiriyor, hayvan bakmak zahmetli geliyor.
* Market Kültürü: Köyde yumurta, süt, et üretmek yerine şehirden satın almak daha yaygın hale geldi.
* Tarım ve Hayvancılığın Bitmesi: Köylerde üretim durunca, hayvan beslemek için gerekli yem ve ortam da kalmadı.
* Göç ve Demografik Değişim: Gençler köyleri terk etti, yaşlılar da hayvancılığı bırakmak zorunda kaldı.

* Tarımın ve Bağ-Bahçeciliğin Yok Oluşu

Köylerde eskiden her ev kendi sebzesini, meyvesini yetiştirirdi. Ancak bugün birçok tarla boş, bahçeler bakımsız. Bunun nedenleri:

* Sanayileşme ve Kentleşme: İnsanlar köy yerine şehirde çalışmayı tercih etti.
* Kimyasal Tarımın Yaygınlaşması: Büyük tarım şirketleri küçük üreticilerin rekabet edemeyeceği hale geldi.
* Su Kaynaklarının Azalması: Eskiden tarımı destekleyen dere, gölet gibi su kaynakları artık yetersiz.
* İklim Değişikliği: Tarımın sürdürülebilirliği azaldı, verimler düştü.

* Köyler Yeniden Canlandırılabilir mi?

Köylerin eski üretken yapısına dönmesi için bazı adımlar atılabilir:

* Gençlerin Köye Dönüşü Teşvik Edilmeli: Şehirden köye dönenlere teşvikler verilmeli.
* Küçük Çiftçiye Destek Sağlanmalı: Üreticilere devlet desteği artırılmalı.
* Kooperatifler Kurulmalı: Köylüler bir araya gelerek üretim kooperatifleri oluşturmalı.
* Tarımsal Eğitimler Verilmeli: Verimli tarım ve hayvancılık için bilinçlendirme şart.