Fındık üretiminde üç  maliyeti unsuru var. işçilik başı çekiyor. İkinci sırada gübre-ilaç gibi girdi fiyatlarındaki artış geliyor. Üçüncü sırada, finansman var.

İşçilik:

İşçilik her yıl artıyor. Nedeni, ülkemizin sanayi toplumuna dönüşmesidir. Sanayide ücret yükseldikçe, çalışan genç nüfus sanayi bölgelerine göç ediyor. Köyler boşaldı. Tarım işçisi bulunamıyor.

Sanayide ücret arttığı zaman, doğrudan tarımsal kesime yansıyor. Ücret artışı, toprak rantını yok etmek üzere. Toprak sahibi olmak, sorun olmaya başladı. Marjinal üreticiler, toprağı terk ediyor. Toprak sahibi ağalar tükeniyor.

İşçi ücretlerindeki artış, üretime teknoloji girmesine olanak tanıyor. Bu kez karşımıza, enerji maliyeti çıkıyor.

Bu yıl devlet, fındık işçi ücretini, asgari ücretin otuzda birine tekabül eden 448 lira olarak belirledi. Ancak bu fiyata, Fındık işçisi çalışmaz. Şimdiden çalışanlar 700 lira talep ediyor. Taşıma masrafı, daybaşı iki yevmiye, çuvalcı artı para talep ediyor. Bunlar ilave edilince, işçi başına maliyet 1000 lirayı buluyor. 

Girdi fiyatlari sürekli artıyor:

Bu yıl gübre fiyatları çok arttı. Üreticilerin büyük çoğunluğu gübre veremedi. Verenler de miktarını azalttı. Bu yüzden rekoltede düşme bekleniyor. Ilaç için de benzer sorun yaşanıyor.

Iklim şartları da değişiyor. Bu yıl havalar yağışlı gitti. Bahçelerdeki ot temizliği sorun oldu. Tırpan için 1300 lira işçilik ödedim. Benzin-yağ ve taşıma maliyeti de bana yüklendi. Adam başı maliyet, 2000 liraya yaklaştı. 

Finansman:

Fındık üretiminde finansman sorunu, sistem sorunu ile özdeştir. Fındık üreticisi TEFECININ  elinde, inim-inim inliyor.

Bu aşamada, aile tipi üretim yapamayan üreticiller, fındık üretmekten vaz geçme aşamasına geldi.  Vatandaş, masraflarını karşılayacak fiyat bekliyor.

Şinasi Kara