Necdet Topçuoğlu

Ferraro şirketinden hep söz ediyoruz, ancak bu fındık kartelinin, Türkiye fındık piyasasına nasıl hakim olduğuna hiç bakmıyoruz. Ürettiğiniz malı değerlendirmeyi bilmezseniz, bir uyanık çıkar, alınterinizin üstüne çöker. İşte Ferraro bu uyanıklardan birisidir.

Fındık soygununun arkasındaki gerçeğin tarihi çok eski değildir. Söz konusu ticaret 1970'li yıllarda Almanya'da güçlenen siyasal İslami hareketler ile  başlamıştır.
"kara hoca"olarak bilinen Kaplan hareketi ticarete el atmıştır. Bunun için de öncelik fındık, kuru üzüm, kuru incir ve kayısıdır. Bunun için Türkiye'de ilk etapta küçük tüccarlar yok edilmiş, ardından kooperatiflere kadar el atılmıştır.

Söz konusu kişiler Meclis içerisinde de kendilerine yardım edecek vekiller bulmuşlar, yahut da seçtirmişlerdir. Yıl 1980'lere gelindiğinde ise Ferraro firması Türkiye piyasasına girmiştir. O dönemde Ferraro'nun dünya genelinde 9 fabrikası bulunmaktadır. Çalışan sayısı ise 5 bin kişi civarındadır.

Ferraro önce Türkiye'den fındık fidanlarını Italya'ya götürmüştür. O yıllarda Türkiye tüm dünyada fındığın %85'ini üretir durumundaydı. Yıllar içerisinde İtalya ve Yunanistan fındık üretiminde önemli bir konuma gelmişlerdir. Ferraro ise 2022 yılında 38 fabrika ve 46 bin kişi çalışan sayısına ulaşarak, güçlü bir kartele dönüşmüştür.

Bu süreçte Türkiye'nin en büyük hatası, hiç bir tereddüt gözetmeden fındığı "serbest piyasa" adı altında bu kartele peşkeş çekmesidir. Zaten ikinci büyük alıcı da, yine bu kartele hizmet veren iktidar partisinin bir mensubunun firmasıdır.

Hani bir söz vardır, "hırsız içeriden olunca kapı kilit tutmazmış". Fındık satılıncaya kadar sahibi yoktur. Satıldıktan sonra sahibi İtalyan Karteli Ferraro'dur. İç piyasada işbirlikçiler bu kartelin menfaatleri adına, üreticinin malını ucuza kapatmanın peşindedir. Ne anlatırsak anlatalım, bilinçli bir topluluk olşturma şansımız bulunmamaktadır.

İktidarın fınfık sorununu çözmek için bir politikasının olmadığı yıllardır görülmektedir. Ancak muhalefetin de tutarlı bir çözüm önerisini duyamadık. Buna rağmen çözüm önerilerini yazmaya devam edeceğim. Burada esas üzücü olan durum, menfaatlerini korumaya çalıştığım insanlar, sen hükumetten iyimi biliyorsun diye bana eleştiri yöneltiyorlar. Fındık üreticisinin sosyolojik yapısının, ülkenin diğer insanlarından pek farkı bulunmamaktadır.

(08, Eylül, 2024-Ordu)