10 yılı gecti. Bir Dogal Yasam Köyü tasarlamıstık. Maddi basta yetersizliklerin giderilememesi ve bazı özel sorunlarim nedeniyle basladigimiz isi bitiremedik. Ancak, rahmetli toprak dedemiz Hayrettin Karaca'yi dahi hayran birakan, "Yurdumuzda ve dünyamizda var mi boyle proje?" dedirten bir projeydi. Yurt ici, yurt dışı övgüler de aldık.

Ben de dedim ki, bu grubumuzda bunlari cep telefonumun Turkce olmayan klavyesinden de olsa yazayim. Gözlugum kirik, imla hatam cok oluyorsa da affedin. Onemsedigim fikirlerin gelismesi, yayilmasidir.

 

DOGAL SANATSAL BILIMSEL SPORTIF YASAM KÖYLERI

 

Biz Yurt Köyü demistik. Bir cok sebepten. Bu kelimenin cok guzel manalari ve kadim medeniyetimizden miras bir yapı sekli de var ki, dünyaya ayni isimle yayilmistir. Ayrica tasinabilir olmasi bir cok yasal avantaj sagliyordu.

 

Gelelim köyün ana hatlariyla tasarimina.

 

1- DOGAL EVLER, BINALAR, BARINAKLAR VS

 

Oncelikle beton cok olmamali. Belki sadece kutuk ustu kulube tasarim yapilacaksa, temel, tasiyici kutuklerin sabitlenmesinde. Ve banyo zemini gibi sagliksal sebeplerde. Biz daha az beton kullanmak icin dogal tas topladik banyo zeminine.

 

Neden beton olmanali? Cunku tas ocaklari dogayi katlediyor. Daglari kel ediyor. Etrafindaki yasami tozuyla hasta edio, tuketiyor. Ve birccok baska zararlar veriyof.

 Cimento yapiminda kullanilan bazi ek maddeler de kirleticidir. Ayrica, evinizin kapladigi alanda dahi topragin nefes almasi, bir doga koruyucunun gozetecegi, onemseyecegi konudur. Evinizi yerden 40-50 cm yuksdk yaparsaniz, hem altindaki toprak nefes alir, icindeki canlilar yasamaya devam eder, hem de afetli cagda evinizi sel basmasindan da koruyabilirsiniz.

 

Ancak kuzey ve guney cephenin firtinalarinı da hesap ederek, agaclardan bir koruyucu duvar ve evin alt kenarlarinin da tas veya bitkilerle (lavanta bir çok açıdan tercihtir), ahsapla, dallarla vs kismen de olsa kapatilmasi da unutulmamali. Yani kuvvetli ruzgar evin altina cok kolayca giremesin. 

 

Dogal evler deyince akla en saglikli secim hep ahsap gelir. Taş da gelir ancak tas iscilik olarak da cok agir, saglik ve evin iklimi icin de uygunluk acisindan alt siralardadir. Kıs ayları ısıtmak da zordur Ancak soba kurulacak bolum veya banyo gibi kismi taş dusunulurse, cok daha ekonomik ve saglikli olabilir. Bizim evimiz tamamen ahsap. Cok memnunuz. Depreme dayaniklilik acisindan da yurt yapi sistemleri ve "cerceve sistem /frame system" denen esneme kabiliyetli, cati yukunu bir cok tasiyici noktaya dagitan sistemler tercih edilmekte. Biz ahsap kasa denilen evin omurgasindaki tasiyici ahsaplari, celik kosebentlerle daha esnek hale getirdik. Uygun vidalarla bagladik bu celik kosebentleri. Tavsiye ederim. Herhangi bir ilgili esnafa bu dikdortgen celikleri yaklasik 20 cm uzunlugunda ve kullanilacak yere gore (ahdap kereste eni) 3-4-5 cm genisliklerinde kullandik.

 

Kisacasi once yapacaginiz evlerin sistemini iyi arastirmali ve mumkun olan en saglikli, en dogal ve cevreye, tabiata en az zarar veren sekli secmelisiniz. Misal, piyasadaki cok zehirli ahsap koruyucular yerine, talanitli emprenye denen daha az zararliyi secmek gibi. 

Sentetik vernikler yerine, binlerce yil saglam kalmis nice ahsap yapilardaki gibi dogal yaglar, cozumler kullanabilirsiniz 

Bir gun eviniz topraga karisacaksa, arkanizdan tabiat aglamasin diye titizlenmelisiniz ki dogal ya da dogaya uygun yasamdan bahsedebilrlim. 

 

Yalitim icin cevre katili sentetik elyaf veya kopukler yerine, selubor oneririm. Seluloz ve bor maddesinden saglikli bir yalitim maddesi, kopuk srklinde uygulaniyor. Bu modern bir cozumdur. Kadim cesitli baska yontemler de vardir. Zaman icinde onlari da arastirip buralarda paylasmak dilegiyle.

 

Kerpic yani uygun killi topraktan evler de kadim bir yoldur. Bu gelendk giderek yok olsa da, gunumuzde camur evler seklinde tekrar gubdeme gelmistir. Bu hususta size dikjat etmeniz gereken bir bilgi vermek isterim. Bitirme tezinde konuya el aymis bir kardesimiz o yillatda soyle demisti: Toprak radon salgiliyor, ve bu saglik icin tehlikeli bir madde. Toprak evlerde "temiz hava akimi" cok onemli. Yani arkadaslar mumkunse bu konuda mutlaka arastiriniz, uzman bilgisine basvurunuz derim. Evde, batinakta temiz hava akimi en iyi sekilde nasil saglanir, evin sekline gore degisebilir. 

 

Saman evler, cam siseden evler, ve kum torbalarindan evler. Cesit cesit dogaya uyumlu ev gelistirilebilir. Ancak geridonusum diyerek plastik kullanip (araba lastigi) dogal ve saglikli bir ev hayal edemeyiz. Buna dogal cozum diyemeyiz kanaatindeyim.

 

Bir dogal yasam gonullusu, barinacagi alani asgari ihtiyaclari icin dusunur. Daha cok bahcelerde, balkon veya teraslarda vakit gecirecegini hesap eder. 200 m2,zemini betonla, duvarlari tasla orulmus, tabiatla iliskisi en aza indirgenmis, doganin nefesini evinde alanayan bir eve de dogal yasam denilemeyecegini dusunuyorum. Tabi eger aile 20 kisi degilse ;) Kalabalik aile de olsa, bir dogal yasam köyünde kucuk birimlerin birlikteligiyle, devasa yer kaplamadan ve asma kat, 2 kat gibi daha az zemin isgal ederek tasarlamak uygun olacaktir. Tabiati barinmak icin ne kadar az isgal edersek, o kadar ona saygi gostermis oluruz.

 

Dogal yasamaya gayret edilecekse, daha cok veranda, teras, balkon, cardak vs gibi, dıs mekan/outdoor tasarimlari yapmalisiniz. Kaoali alaniniz gereginden buyuk oldukca, konfora alismis insanin tabiatla iliskisi de o kadar azakmaktadir.

 

Acik mutfak ya da en az bir duvari acilabir mutfak, kis aylari haricinde sizi doganin icinde calisma keyfine ulastirabilir. En azindan mutfak tezgahiniz, masanizin onunde genis pencerelerle, gun isigindan yararlanma ve tabiati seyrederken calisma imkaniniz olur. Ve gidanizi hazirlarken tabiati hep gozunuz onunde farederseniz, beslenmek, temizlenmdm icin ona zulm etmekten de kacinmayi daha cabuk ogrenebilirsiniz.

 

Mesela, mutfak lavabonuzun suyunun aktigi yerdeki kuslari, kelebekleri, bitkileri gordukce, "zehirlemeyen, kirletmeyen, dogal temizlik" tek yolunuz olmali gercegini de daha iyi idrak edebilirsiniz.

 

Zaman icinde dogal temuzlik ile ilgili detay paylasimlarda bulusmak dilegiyle...

 

Dogal ve/veya dogaya uyumlu yasamin puf noktasi "az ve öz" kelimeleridir. Kentlerde alisveris adeta mecburiyet gorulurken ve ne kadar zarar verdim baska canlilara dusuncesinden cok uzak iken, dogada bu "en basa koydugunuz konu" ve hatta yasa olmalidir.

 

Eviniz, bahceleriniz, yasarken kullandiklariniz, hatta cöpünüz bu az ve öz felsefesiyle, en az zarar verme amacli olmadikca, buna dogal ya da dogaya uyumlu yasam denemez.

 

Bir doga koruyucu, sobasinin ya da bahce ocaginin atesine dahi izmarit, sentetik cöp, sentetik boyali kagit, kumas vs atmaz.O havayi ortak kullandiginiz kuslari, hayvanlari, insanlari zehirlemez. Külünü mundar etmez Ne yapar eder bunlari yakmadan tutusturur ve yasar. Kozalak, ham kagit, cam ignesi,kuru yaprak, boyasiz mukavva vs gibi. Bu kirleten digerlerini de cöp kamyonlarina ulastirmayi gorev bilir. Ve umar ki bir gun o cöp daglari yok olsun, sıfır atik tesisleri artik derhal kurulsun. Geri donusum yayilsin. Ama bunlar olana kadar da az ve öz diyerek, kirletici cöp uretmemeye buyuk onem gosterir.

 

Plastik ve boyali ambalaj, pet, posetten uzak durmaya gayreti ilke edinir. Alaninda misafirlerine de bu ilkeyi yasalastirir. Boylece bu gerekli bilginin yayilmasina da fayda saglar.

Bunlar olmadan dogayi korumaktan veya dogal yasamaktan bahsetmek, kendini avutmak olacaktir.

 

Ahsap ev ve esya deyince, kömür cikarken de, yakarken de tabiata cok zarar veriyor denince, "ama agac kesiliyor" diyen de cok olur. Ancak, ormanlarimiza iyi bakar, onlari temiz ve bereketli kilarsak, ve ahlakli bir sekilde urunlerinden faydalanir, yok edici acgozluluge sapmaz isek, onlar bize bakar. Hepimize! Ama biz urunlerinden ve su, toprak bereketnden faydalanmak icin de orman cogaltacagimiza, sanayi icin, alisveris cilginligi, gosteris icin, altin icin, maden icin, yol, kopru icin, siteler icin, beton yigmak icin onlari kitleler halinde yok edersek, degil evinize yakacaginiza, icecek suyunuza, tarlaniza yetmez. Yani bir dogal yasam koyunun en oncelikli islerinden biri, alani yettigince icinde, ve mutlaka ki cevresinde agac dikmek ve mevcutlara iyi bakmaktir. Ve yurdumdaki orman isletmelerimizin kontroluyle, hic orman eksiltmeden, kel etmeden alinan orman urunlerini kullanabilirsiniz. Orman muhendislerinin takibiyle, ormsn bakimi amacli kesilen agaclari gonul rahatligiyla kullanabilirsiniz. Zira bu bakim yapilmazsa da ormanlar zarar gorur ve uzun vadede tukenebilir. Dogaya uyumlu yasamda felsefe, dogal olani cogaltarak eksiltmektir. Yani agaclari cogaltirken bir kismini kullanmak gibi. Bu felsefeden sasmaz iseniz, tabiat sizi usanmadan besleyecek, barindiracaktir.

 

Bir sonraki konu, yarim kalan köy projemiz vaktinde uzun dusunulmus, arastirilmis "DOGAL KÖY TASARIMLARI" ile ilgili olacak sekilde, simdilik iyi aksamlar.

 

Sevgi Yüreklik

Ağacın Ruhu