* NAİM GÜNEY

 Boztepe köyü Kumbaşı mahallesinden Sağıroğullarından Merhum Mehmet Çakmak’ ın oğlu Ali Rıza Çakmak vefat etmiş. Allah rahmet eylesin. Mekânı cennet olsun inşallah. Tüm ailesine sabırlar diliyorum. Bu vesileyle rahmetli Ali Rıza Ustadan biraz bahsetmek istiyorum. Benim bildiğim kadarıyla Ali Çakmak usta uzun yıllardır ahşap yayıklar yapardı.

15-20 yıl öncesine kadar hemen hemen her evde görmeye alıştığımız tahta yayıklar artık hepsi geçmişte hatıralarımızda kaldı ve nostalji köşelerimizi süslüyor. Geçmişte tereyağı elde etmek için sıkça kullanılan bu ahşap yayıklar, özel seçilen yayıklık ağaçlara ait el işçiliğiyle hazırlanan tahtaların sızdırmayacak şekilde belli bir açıyla bir araya getirilmesiyle yapılırdı. Yayığın beli ince saç kemerlerle hassasça çevrilirdi.

 Çok eski yıllarda Ordu'da çok sayıda ağaç yayık imalatçısı vardı, Köylerden yayığa talep olunca mesleği yapmaya da talipli de oldukça çoktu.Bizim Boztepe köyünde yayıkçı Ali usta da diğer ustalar gibi meşhurdu. İki çocuk babası Ali Rıza Çakmak, yayıkla yapılan ayranın lezzetinin bambaşka olduğunu söylerdi.

  90 yaşlarındaki Ali Rıza Çakmak, atölyeye çevirdiği evinin bir odasını yayık üretimi için kullanıyordu. Yaklaşık 70 senedir bu meslekle iştigal eden Ali usta, babası ve ağabeyinin yanında öğrendiği, ahşap yayık yapımıyla hem zaman geçiriyor hem de para kazanıyordu... Geçmişte çok miktarda üretim ve satış yapan Ali usta, eski yıllarda haftada 10 - 15 yayık yapıyordu. Ali usta yaptığı yayıklarda vernik kullanarak, ahşap yayığın daha uzun ömürlü olduğunu, vernik sayesinde kötü koku ve akıntının da önüne geçildiğini söylerdi.

Daha çok Ordu 'da satışa sunduğu yayıkların, özellikle turist çeken yerlerde ilgi görüyordu. Son zamanlarda Ali usta sipariş yoluyla yaptığı yayıkları alan müşteriler hem işlerini görüyor hem de süs eşyası olarak kullanıyorlardı. Çünkü bunların yerini demir, naylon ve bakır eşyalar aldı. Ahşap eşyalarımızın hepsi geçmişte kaldı ve nostalji köşelerimizde hatıra olarak sergileniyor…

Elektriğin yaylalara köylere kırsal bölgelere kadar ulaştırılması, elektrikli yayıkların yaygınlaşmasıyla ağaç yayıklara olan talep gittikçe azaldı, hatta yok olma noktasına geldi. Eldeki yayıklar, külekler, gerdeller eskiyince maalesef bunları yeniden yaptıracağımız zanaatkarda bulunamayacak…Artık Ali Ustanın vefatıyla Ordu’da geleneksel mesleklerden olan yayıkçılık da diğer birçok meslek gibi kaybolma sürecine girecek… Yayıkçı Ali Rıza Çakmak gibi son kalan geleneksel meslek icra eden ustaların kıymeti onlar vefat etmeden anlaşılsa biraz…Keşke Ordu’da böyle kaybolmaya yüz tutan geleneksel sanatları tekrar canlandıran bir proje başlatabilseydik…Öyle değil mi?

GÜZELORDU YEREL TARİH ARAŞTIRMALARI