YURDUNA DÖNEN KAYIP BUĞDAY

Bu kılçıksız buğday başağı, yok olmuş Anadolu buğdaylarıdan.Kırmızı taneli bir buğday, uzun boylu, kalın saplı bir çeşit.

Tohum & Toprak Dostluğu Grubu

Bir kaç yıldan beri çoğaltmak için uğraşıyoruz.
Hikayesi bizim için çok değerli.
Bana beş yıl önce İrlanda'dan geldi.
Peki bu buğday Anadolu'dan İrlanda'ya nasıl gitmişdi?
Yıl 1845 İrlanda'da korkunç bir kıtlık ve açlık vardı.
İngilizlerin sömürgesi olan bu ülkede yiyecek hiç bir şey kalmamış ve milyonlarca insan açlık ve hastalıklardan ölüyordu.
O zamanlar Osmanlı padişahı Abdülmecid'in doktoru İrlandalı ve bu durumu padişaha anlatıyor.
Abdülmecid İrlanda'ya nakti yardım yapmak istiyor fakat İngilizler engel oluyor.
Başka bir yol buluyor ve üç gemi dolusu erzak, ilaç ve buğday tohumunu İrlanda'ya gönderiyorlar.
Gemilerin Dublin 'e yanaşmasına İngiliz'ler izin vermiyor.
Durum böyle olunca bu üç yelkenli, gizli bir şekilde daha kuzeydeki Drogheda kasabasına yanaşıyor ve yüklerini boşaltıyorlar.Bu yardımı hiç bir zaman unutmayan İrlanda'lılar Osmanlı gemicilerini temsil eden bir anıt yapıyorlar ve daha sonraları Drogheda kasabasının armasına ay yıldızı ekliyorlar. Şimdilerde bu kasaba futbol takımı ile Trabzonspor kardeş takım.
Bizim buğday ise bu hikayede baş rolde aslında.
Gemilerle gelen tahıllar bir nebze açlığa çare olurken, bir kısmı tarlalara ekiliyor ve günümüze kadar bu tohum yaşıyor.
İrlanda bu buğday'a Red Stetin adını veriyor.
Çünkü buğdayları getiren gemi Polonya'nın Stetin limanından kiralanmış.Bundan beş yıl önce Salt Beyoğlu Galeride tohumlar ile ilgili bir etkinliğe sunum yapmaya gitmiştim.Aslında bu etkinliğe gitmeye hiç zamanım yoktu. Fakat etkinlik için İngiltere'den İstanbul'a gelecek olan ve Londra'da yerel buğdaylar üzerine çalışan Andrew ısrarla mail atıyor ve benimle İstanbul'da bu etkinlikte buluşmak istiyordu.
Peki beni nasıl bulmuştu?
Birleşmiş Milletler Gıda Örgütü FAO'nun
yayınladığı uluslararası bir raporda benim yerel buğdaylar konusunda yaptığım çalışmalara değinilmişti. Andrew bu raporda adımı görmüş ve benimle iletişim kurmuştu.
Etkinlikte bana 8-10 adet buğday tanesi vermiş ve bu hikayeyi anlatmıştı.Ve şimdi Anadolu'nun bu kayıp kırmızı buğdayı biyoçeşitlilik tarlamızda çoğalmaya devam ediyor.
Mustafa Alper Ülgen