T.S.K.nin KOMUTANI; -GENELKURMAY BAŞKANI-...
Sn Turan Ateş bey 'in "T.S.K.nin KOMUTANI; -GENELKURMAY BAŞKANI-" başlıklı makalesini sız değerli okurlarımızın ilgisine sunuyoruz.
1961 Anayasasının 110. Maddesi getirdiği düzenleme ile;
"VIII. Milli savunma.
a) Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı.
MAADE 110-Başkomutanlık , Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi varlığından ayrılmaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur.
Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin savaşa hazırlanmasından, Türkiyr Büyük Millet Meclisine karşı, Bakanlar Kurumu sorumludur.
Genelkurmay Başkanı, Silahlı Kuvvetlerin komutanıdır.
Genelkurmay Başkanı, Bakanlar Kurulunun teklifi üzerine,
Cumhurbaşkanınca atanır;görev ve yetkileri kanunla düzenlenir. Gelenkurmay Başkanı, bu görev ve yetkilerinden dolayı Başbakana karşı sorumludur.
Milli Savunma Bakanlığının görev ve yetkileri, Genekurmay Başkanlığı ve Kuvvet Komutanları ile ilişkileri kanunla düzenlenir. "
(Yalnız son fıkra; 20 Eylül 1971 de eklendi.)
b)Milli Güvenlik Kurulu.
MADDE 111-Milli Güvenlik Kurulu, Başbakan, Genelkurmay Başkanı ve kanunun gösterdiği bakanlar ile Kuvvet Komutanlarından kuruludur. ( Bu Fıkra;20 Eylül 1971 de eklendi.)
Milli Güvenlik Kuruluna Cumhurbaşkanı Başkanlık eder;bulunmadığı zaman, bu görevi Başbakan yapar.
Milli Güveblik Kurulu, milli güvenlik ile ilgili kararların alınmasında ve koordinasyonun sağlanmasında gerekli temel görüşleri Bakanlar Kuruluna tavsiye eder. (Bu Fıkra 20 eylül 1971 de eklendi.)
xxxxxx
1960 öncesi dönemde; partizanca tutumlara ve sindirme eylemlerine ; Ordununda, bu işe karıştırılmaması düşüncesi ile bu düzenleme hazırlanarak metni alındı.
Askeri çevrelerdende O dönemlerde sıkıntılar yaşanmıştır. Sonuçda da böyle bir düzenlemeye gidilmiştir.TSK.nin tam olarak Siyasal Sorumluluk Organizesi dışında tutulması bu düzenleme getirilmiştir.
Genelkurma Başkanının, Milli Savunma Bakanına bağlığı kalmamış ve Başbakan uhdesine verilmiştir. Yalnız, Genelkurmay Başkanın Protokoldaki yeri; Başbakandan sonra olarak düzenlenmiştir. Yani; Genelkurmay Başkanı, Başbakan aracılığı ile Siyasal Yönetime bağlığı ve Sorumluluğu belirlenmiştir.
Milli Güvenlik Kurulunun zamanj zaman Aldığı KARARLAR; HÜKÜMETE TAVSİYE Niteliği taşımıştır.
xxxxxxxxxx
Bu açıklamalrın ışığında; GENELKURMAY Başkanı Atamaları zaman zaman tartışma konusu olmuştur, İktidar ile Muhalefet arasında...Kamuoyuda yakınen izlemiştir.
Anımsadığı kadarı ile, 1961-1977 yılları arasında Genelkurmay Başkanlığı Atamalarında etkili olan bir sıkıntı yaşanmadı...
Merhum SUNAY-TURAL....Belirli süre Genelkurmay Başkanlığı yaptılar.
Yalnız 1977 Yılı sürecinde; TSK.nin Komuta Kademesinin Atamalarında bazı sıkıntılar yaşandı.
Anımsadığım kadarı ile 1976 yılında; TÜRK HAVA KUVVETLERİ KOMUTANI Atamasında bir sıkıntı yaşandı.
Yalnız, uzun bir ssüre geçtiği için; isimlerde yanılabilirim. Şimdiden ÖZÜR Diliyorum...
HAVA KUVVETLERİ Komutanlığı boşaldı. İki tane ORGENERAL, devredışı bırakıldı ve bir KORGENERAL ,Hava Kuvvetleri Komutanlığına getirildi.
Kesin olmamakla beraber getirilen Korgeeneral Cemal ENĞİN Paşa olabilir. Eskişehir'de görevde bulunan ORGENERAL İrfan ÖZAYDINLI, konuyu Askeri YÜKSEK İDARE MAHKEMESİNE Götürdü. Mahkeme Atama işlemini İptal etti. Ancak emekliklik süreleri doldu.
Halk arasında; Askerlikte; onbaşı , çavuşa selam verirken; bundan sonra; "Çavuş Onbaşıya selam verecek...." esprileri yapıldı.
5 Haziran 1977 Milletvekili Genel Seçim Sürecine girildi. Kara Kuvvetleri Komutanı bilinmeyen bir nedenle görevden alındı. Merhum Geenelkurmay Başkanı SANCAR PAŞA , seçim sürecinde Kara Kuvvetleri Komutanlığını da Vekaleten üstlendi.
1 Mayıs 1977 Kanlı olaylar safhası idi.
xxxxxx
1977 yılı sürecinde Bende, Ankara HUKUK FAKÜLTESİ Son sınıf Öğrencisiyim ve Sınav süreci içinde bulunuyorum.
Bazı gazetelerdeki Köşe yazarları yorumlar yaptılar...Mevcut Komutan SANCAR PAŞA'dan sonra Genelkurmay Başkanı kim olacaktır?
Merhum DEMİREL, Birinci M.Cephe Hükümetinin Başbakanı.... 5. Haziran 1977 Seçiminde ; Demirel, İktidar olursa; Erzincan'da bulunan 3. Ordu Komutanı Orgnl. Ali FETHİ ESENER....
CHP iktidar olursa; İstanbul'da bulunan 1. Ordu Komutanı Orgnl. Adnan ERSÖZ....
Çünkü; Kara Kuvvetleri Komutanlığı Boş...Yerine en kıdemli PAŞA , İstanbul da bulunan 1 . Ordu Komutanı ADNAN ERSÖZ Atanacak. Kurallar böyle...
Merhum SANCAR Paşa'nın Süresi doluyor. Genel Kurmay Başkanlığı boşalıyor...
Bu Tartışmalar sivil yaşamda ve medyada bir süre devam etti.
Mehum DEMİREL Hükümeti kurdu. Ve Kara Kuvvetleri Komutanlığına Erzincan'da bulunan 3. Ordu Komutanı Ali FETHİ ESENER PAŞA' nın Atama Kararnamesini Cumhurbaşkanı Merhum KORUTÜRK Paşaya sundu.
Korutürk Paşa Denizci idi. En Kıdemli Paşanın Önerilmesi için DEMİREL'i uyardı.
CHP Genel Başkanı Merhum ECEVİT'in muhalif açıklamaları...Kamuoyu...Daha önceki; Hava Kuvvetlerindeki İKİ Orgeneral bir tarafa bırakılarak; KORGENARAL'ın Hava Kuvvetleri Komutanı olarak atanması... Atamanında Korutürk Paşa tarafından Onaylanması...Cumhurbaşkanını da rahatsız etmişidi.
Demirel'in ısrarları yeterli olmadı. 30 AĞUSTOS Süreci geçti.
Kara Küvvetlerinde 1.,2. ve 3. Oradu Komutanları zorunlu olarak EMEKLİ Edildiler. Zaten 30 Ağustos da Kara Kuvvetleri Komutanı Görevde kalacak. Karar Kuvvetleri Komutanlığı; vekaleten Genelkurmay Başkanı SANCAR Paşa yürütüyor.
Bu aşamada; hiç akılda olmayan ve yeni kurulan EĞE ORDU Komutanı KENAN EVREN PAŞA; Karar Kuvvetleri Komutanlığına Zorunlu getirildi.
Bir süre Sonrada; SANCAR PAŞA Süresi doldu ve Emekli oldular. KENAN EVREN Paşa da GENEL KURMAY BAŞKANI Oldu...
xxxxxxxxxxxxxx
Zaman zaman DEĞİŞİLİKLER Yapılsa da; 1982 Anayasasının 117. Maddesinin bu konuda getirdiği yeni boyut getirdi.
" İ. Milli savunma
1.Başkomutanlık ve Genelkurmay Başkanlığı
MADDE 117- Başkomutanlık, Türkiye Büyük Millet Meclisinin manevi varliğinden ayrılmaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil olunur.
Milli güvenliğin sağlanmasından ve Silahlı Kuvvetlerin yurt savunmasına hazırlanmasında,Türkiye Büyük Millet Meclisine karşı, Cumhurbaşakanı sorumludur. ("Bu Fıkra, 16 Nisan 2017 de değişti ")
Cumhurbaşkanınca atanan Genelkurmay Başkanı; Silahlı Kuvvetlerin komutanı olup, savaşta Başkomutanlık görevlerini Cumhurbaşkanlığı namına yerine getirir. ("Bu fıkra 16 Nisan 2017 de değişti")
2-Milli Güvenlik Kurulu
MADDE 118- (Değişiklik sonrası); Milli Güvenlik Kurulu,Cumhurbaşkanın başkanlığında; Cumhurbaşkanı yardımcıları,Adalet,Milli Savunma,İçişleri, Dışişleri Bakanları, Genelkurmay Başkanı, Karar, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlarından kurulur.
Gündemin özelliğine göre Kurul toplantılarına ilgili bakan ve kişiler çağrılıp görüşleri alınabilir.
Milli Güvenlik Kurulu; Devletin milli güvenlik siyasetinin tayini , tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonun sağlanması konusundaki görüşlerini Cumhurbaşaknına bildirir. Kurulun, Devletin varlığı ve bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği, toplumun huzur ve güvenliğinin korunması hususnda alınması zornlu gördüğü tedbirlere ait kararlar Cumhurbaşkanınca değerlendirilir.
Milli Güvenlik Kurulunun gündemi; Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşanınca düzenlenir.
Cumhurbaşkanı katılamadığı zamanlar Milli Güvenlik Kurulu Cumhurbaşkanı yardımcısının başkanlığında toplanır.
Milli Güvenlik Kurulu genel sekreterliğinin teşkilat ve görevleri Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir."
Yeni düzenleme Anayasada yerini bu şekilde almıştır.
2. Ordu Komutanı Orgeneral Metin GÜRAK getirilmiş. Kendisini tebrik ereriz...Başarılar dileriz. Ancak Kuvvet Komutanlığı Görevi ifa etmeden ; Genelkurmay Başkanlığına atanması kamuoyunda, çevresine ve de kendisinden de sıkıntı yaratmıştır...
xxxx
Yargıda da benzer SEÇİM YOLU ile Atama olduğu gibi doğrudan atamalar olmaktadır.
Yargıtay ve Daanıştay Üyeliği için; HSK Seçim yapar...1. Sınıf Hakimleri-Savcıları ve Adalet Bakanlığında çalışan Hakim-Savcı kökenli Bürokratları değerlendirir...
Yüksek Yargı;Yargıtay-Danıştay Birinci Başkanını Seçerken; Daire Başkanlığı yapmış Başkanlardan Tercih Yapılarak BİRİNCİ BAŞKAN Seçilirdi. Şimdi ise; Üyeler dahil Tüm Mensuplar arasında Seçim yapılıyror , YÜKSEK MAHKEMENİN Başkanlığı için...
Aalet Bakanlığında Görev alan Hakim-Savcı konumunda olanlar arasında Daaire Başkanı, Genel Müdür, Genel Müdür Yardımcısı,Müsteşar ve Müsteşar Yardımcıları olurdu.
Genel Müdür atanacak kişi; O Birimin genel Müdür Yardımcıları arassında deneyimli ve becerikli olan tercih edilir.
Müşteşar Atanırken; Müsteşar Yardımcıları arasında tercih yapılır.
Bakanlık dışında veya Genel Müdürlük-Müsteşar Yardımcılığı yapmayan Hakim-Savcının Müsteşar ataması yanlıştır.
1982 Öncesi göreve getirilen Adalaet Bakanlığı Müşteşarını Görevden alamıyorlardı. Adalet Bakanı İsmail MÜFTÜOĞLU ile Müsteşar Melih ÖZGÜ Arasında kavga çıktı....Görevden alamadı...
Müşteşar Yardımcılığından gelen Sebattin OKUTAN; uzun süre bu görevi devam ettirdi.
Merhum Arif YÜKSEL; Yalova Hakimliğinden geldi, Müsteşar olarak....Ancak; Manavgat Hakimi iken; süresi dolmadan bir Orman davası kararını Kesinleştirme şerhi vermesi... Ve Görevi İhmal suçundan yargılandı ve Ceza aldı.
Sayın İHSAN ERBAŞ; Personel Genel Müdürü iken Müşteşar yardımcısı oldu ve sonrada MÜŞTEŞAR oldu... Çok başarılı, sevilen-sayılan da bir Müşteşar olarak da Görev yaptı.
Ben; Sakarya Aliye Hukuk Hakimi... Adalet Komisyon Asıl Üyesi ve daha sonrada ADALET KOMİSYON Başkanlığına getirildim. HSYK.yada Benimle ilgili Öneriyi; Müsteşar İhsan ERBAŞ Bey yaptı.
Yargıda, çok güzel ve güvenilir bir sistem vardı...
Birkaç önce yaşadığım bir ANIMI Sizlerle paylaşmak gereğini duyuyorum...
İstanbul -Beykoz Sulh Hukuk Mahkemessinde bir TAKSİM Davası Dosyasındaki davayı üstlenme önerisi geldi.
Şu anlatacağım konu MÜBALAA değil...GERÇEK...
Kalemde dosyayı çıkarttılar...30 dönüm civarında Hisseli bir Kadastro Tapu kaydı olan Parsel...1983 Yılı Temmuz ayında TAKSİM DAVASI Açılmış.... Bende Haziran Ayı sonlarında dosyaya baktım...
40-KIRK YIL Önce açılmış bir İzaley-i ŞUUYU Davası...
Hakimin SON ARA KARARI;
"Dosyada Taraf teşkilinin Sağlanıp-Sağlanmadığının TESPİTİ İÇİN Dosyanın HUKUKÇU BİLİRKİŞİ; Av........nın Bilirkişiye....Rapor hazırlatılmasına..."
Buyurunuz....Liyakat ve Kıdem....Çok önemlidir Hakimlik Mesleğinde...
Evet...Bizim Liyakatı ve bazı beceri özelliklerini bir tarafa bıraktık....Yargıyı ve Mesleği bu konuma soktuk...
Bölgenin ileri gelen ve tanıdığım bir Kişisi beni aradı...Davayı almamam içinde öneride bulundu...
Bende; "Duruşmaya çıkarsam...Mahkeme Hakimi ile tartışma yaratırım ve Konu HSY-Adalet Bakanlığına ulaşır...Almıyacağımı..." ilettim...
xxxxxxx
Tabi ki yeni Atanan Genelkurmay Başkanı hakkında detaylı bilği sahibi değilim. Liyakatlı olabilir. Messlek Yaşamında başarılıdır.
Atama yapmaya yetkili olan Sayın Cumhurbaşkanlığınca Göreve layık görülmüş...Ve Sayın Cumhurbaşaknı beraber Çalışacağı Kadroyu ve önemli Atamaları da Cumhurbaşkanın kendisi değerlendirebilir. Beraber Çalışacağı Kişi ve Kişileri de Amir konumunda olan Yetkili-Görevli Makamın Amiri belirler...
Yalnız DEMOKRASİLERDE, ASKERİ YÖNETİM her zaman HALK OYU ile belirlenen yani Halkın Yetki Verdiği Sivil Yönetimin Talimatları gereğine uyar...
Demokrasin gelişmiş olduğu Yönetimlerde; SEÇİLENLER Öndedirler. Ülke Yönetiminde söz sahibi olan ASKERİ-SİVİL Bürakrasi de SEÇİLENLERİN Aldığı Kararları Uygularlar...
12 Eylül 1980 Askeri Müdahalesi sonucu; Sivil Yönetim başta Başbakan merhum DEMİREL olmak üzere sustular. Merhum ECEVİT ; biraz açıklamalarda bulundu ama; Fatura ödedi...
Sivil Yönetim-Seçim ile İşbaşına gelen- güçlendi ve merhum DEMİREL; merhum EVREN PAŞA'yı kasdederek;
" 12 EYLÜL 1980 Öncesi dönemde; Ben Başbakandım...Sizde Genelkuymay Başkanıydınız...Devlet Protokolunda yeriniz Benden sonraydı... Ülkedeki TERÖR ve Verdiği Kayıplardan; Benim kadar; Sizde sorumlusunuz..." dedi...
Ancak; Anayasa değişikliği ile GENELKURMAY BAŞKANININ Ataması da ; Orgeneral Sıfatını taşıyan bir Komutan; GENELKURMAY BAŞKANI olarak Atanması da; Pozitif Hukuk Kuralına da aykırı değildir.
Evet!.....Genelkurmay Başkanı Olacak Orgeneral Komutanın; KUVVET KOMUTANLIĞINDAN Gelmesi bir ilkedir. Ama; Anayasada; Önceki Anayasadaki benzer düzenleme yoktur.
Yurttaşların gereksiz yere de kafaları karışmasın...
Merhum DEMİREL'in tabiri ile; " T.C. Devleti bir Hukuk Devletidir. "
Yapılan ATAMA Anyasaya uygundur...Hukukun İlkelerine uygun mudur? Hayır...Anayasaya bu düzenleme konurken; bugün itiraz edenler neredeydiler?
Ancak; uygulama öncelikle Yazılı Kurallara bağlıdır.
Sayğı ile...