Dılav'dan bir ÖKÜZ ( GA ) hikayesi...

Hayvanlar âleminin üst familya grubundan boynuzlugillerden alt familye grubunun sığırgillerden hadım edilmiş erkek hayvan.

Birine hakaret ederken öküz möküz diyorsunuz ya, Bizim öküzlere çok ayıp ediyorsunuz.
Sadece evin değil, Memleketin direği öküzler olmuş, Tarla sürmüş, kağnı çekmiş, tüm işleri boynunda taşımış.
Bizim inanç kültüründe öküzün yeri başkaydı, ilkbaharda çifte başlarken lokma ( miaz ) pişirilir beraber tarlaya götürülürdü elle ikiye bölünür 
( Genellikle bıçak kullanilmazdı, çünkü el emeği bıçak kan ve savaşı temsil eder ) önce öküzlere yedirilir, sonra çevredeki çiftçi çoban kim varsa onlara dağıtılırdı. Öküzlerin gözlerinden öpülür, Bereket duası edilirdi. Binlerce yıllık bir dua minnet ritüeli idi, unutuldu gitti.
İsimleri de olurdu, mesela ,Yilvan, aslan, fidan, yıldız, dilber, kırmız, xışt, gau bor, gau çar...
Neyse gelelim hikayemize, 
Bizim köyde iki değirmen varmış, aşağı yukarı diye, aşağı degirmene buğdayını öğütmek için götüren bir vatandaşın ( taxime çe rayveru ra) öküzü çalınır. Adam peşini bırakmaz arar sorar çevre köy mezralardan takip takip sonunda dersim eşkıyalarının çaldığını kim olduklarını nereye götürdüğünü öğrenir. Köylerine gider-ki öküzü koşmuslar çifte ho hoo üç kardeş etrafinda dönüyorlar. 
Evlerine gider kapıdan içeri dalar yaşlı bir kadın  ( Dakilê ) yatak sermiş üstünde ciğara tüttüruyor  ( mave xerd, Xerve silameet. Kadın nero tu kâma lao na lapur lupur yena zere ) sen kimsin nesin lan böyle lapur lupur içeri giriyorsun ? Bizimki sakin bir şekilde, Ben hormeklilerin dılavındanım senin çocukların benim öküzümü çalmiş, verin öküzümü gideyim.
O arada kadının üç oğlu da içeri girer 
( Nero tu kama yena ita mara ga peyser cena ) sen kimsin lan gelip burda bizden öküzü geri alacaksın der. Biri duvarda tüfeği indirip vurmak ister. Bizimki ya benim öküzümü verin yada beni burada öldürün !
Öküzümü almadan gitmem.
Dakilê hala durun ero bunun buraya geldiğini Hormekliler biliyordur, başımıza hormeklileri bela etmeyin.
Dakile çocuklarına derki verin bunun öküzünü gitsin, Silahlarınızı kuşanin bunu köyüne kadar götürün, şimdi bu öküzü alıp gider bu sefer başkaları bunu soyar dava bize kalır.
Ökuzü calan üç kardeş korumasında Değirmendere ye kadar getirirler. Orda derki tamam bundan sonra tehlike yok ben giderim.
Bazıları öküzün ayağındaki nal etmez.
Alıntı 
Mehmet Taşdelen